«Το σύστημα τιμολόγησης των φαρμάκων πρέπει να προάγει ταυτόχρονα την οικονομία, την προσβασιμότητα και την καινοτομία, καθώς επίσης και την επιχειρηματικότητα» δηλώνει ο Δρ. Νίκος Μανιαδάκης και προτείνει τρόπους να απλοποιηθεί καθώς όπως τονίζει «είναι ίσως το πιο περίπλοκο στην Ευρώπη»…
ΑΠΟ ΤΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΝΤΑΜΠΟΥ, ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΡΙΑ ΤΟΥ LIFE2DAY
Ο Δρ. Νίκος Μανιαδάκης, Καθηγητής στο Τμήμα Οργάνωσης & Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας και Αναπληρωτής Κοσμήτορας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), μιλάει επίσης για το σύστημα αξιολόγησης τεχνολογίας υγείας και ποιος είναι κατάλληλος να το δημιουργήσει στην Ελλάδα, όπως επίσης και για τον τρόπο που μπορεί να εξευρεθεί αυτό το ποσό αν ο κρατικός προϋπολογισμός δεν μπορεί να τα διαθέσει.
–Έχετε να προτείνετε ένα συγκεκριμένο τρόπο τιμολόγησης με παράδειγμα από άλλη χώρα το οποίο θα αντέξει στο χρόνο και θα επιφέρει οικονομία στο σύστημα υγείας;
Το σύστημα τιμολόγησης πρέπει να προάγει ταυτόχρονα την οικονομία, την προσβασιμότητα και την καινοτομία, καθώς επίσης και την επιχειρηματικότητα. Τα άνω περιπλέκουν τα θέματα τιμολόγησης, ειδικά να ληφθεί υπόψη ότι αφορά τρείς διαφορετικές από πλευράς τιμολόγησης κατηγορίες φαρμάκων, τα φάρμακα υπό προστασία, τα φάρμακα χωρίς προστασία και τα γενόσημα τους. Επίσης, μιλώντας για τιμολόγηση, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το κράτος καθορίζει με τις πολιτικές του τόσο τις λιανικές τιμές άμεσα όσο και έμμεσα τις τιμές αποζημίωσης και συνεπώς το σύστημα τιμολόγησης πρέπει να αξιολογείται μαζί με τους υπολοίπους μηχανισμούς καθορισμού των τελικών, όπως οι εκπτώσεις, τα συστήματα τιμών αποζημίωσης και οι συμμετοχές των ασθενών.
Στις περισσότερες χώρες όπως η δική μας οι τιμές των φαρμάκων υπό προστασία καθορίζονται με βάση τις τιμές άλλων χωρών. Σε αυτά τα συστήματα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο αριθμός των χωρών στις οποίες βασίζεται η τιμολόγηση, ο αλγόριθμος υπολογισμού τους. Η Ελλάδα λαμβάνει το μέσο όρο των 3 χαμηλότερων τιμών των χώρων όλης της ΕΕ, με αποτέλεσμα το σύστημα να εξασφαλίζει χαμηλές τιμές αλλά να είναι ταυτόχρονα αρκετά περίπλοκο στην εφαρμογή του, ίσως το πιο περίπλοκο στην Ευρώπη.
Ενδεχομένως, θα πρέπει να αξιολογηθεί η πιθανότητα να μειωθεί ο αριθμός των χωρών αναφοράς, ώστε να απλοποιηθεί το σύστημα στην εφαρμογή και να μειώνονται τα λάθη. Επίσης θα πρέπει οι χώρες αναφοράς να έχουν παρόμοιο με το δικό μας ΑΕΠ και να είναι χώρες της Ευρωζώνης ώστε να αποφεύγονται οι μεταβολές από αλλαγές στις ισοτιμίες των νομισμάτων. Τέλος θα πρέπει για την ομαλότητα στην λειτουργία της αγοράς να γίνεται η γενική ανατιμολόγηση μια φορά ανά έτος.
Παράλληλα, αναφορικά με τους λοιπούς μηχανισμούς, πρέπει ταυτόχρονα να απλοποιηθεί το σύστημα επιστροφών (rebates) και να γίνει ποιο προοδευτικό με βάση τον τζίρο, να γίνεται αξιολόγηση των νέων φαρμάκων κατά την αποζημίωση τους (health technology assessment) και να εφαρμόζονται συμφωνίες επιμερισμού κίνδυνου και ελεγχόμενης εισόδου των νέων φαρμάκων στην αγορά (managed entry agreements).
Αναφορικά με τα φάρμακα χωρίς προστασία και τα γενόσημα οι αρχικές μειώσεις των τιμών τους είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη και οι τελικές τιμές επίσης αν ληφθούν υπόψη οι επιστροφές που τους επιβάλλονται. Ωστόσο σε ειδικές περιπτώσεις δύναται να υπάρξουν περαιτέρω εξοικονομήσεις. Ωστόσο αυτό δεν επιτυγχάνεται με οριζόντιες κρατικές παρεμβάσεις, αλλά με την δημιουργία συνθήκων ανταγωνισμού και κινήτρων αύξησης της χρήσης φθηνότερων φαρμάκων. Επίσης, προτεραιότητα στο σημείο αυτό πρέπει να δοθεί στην προστασία των μοναδικών φαρμάκων ώστε να μην οδηγούνται σε τιμές χαμηλότερες από την χαμηλότερη τη Ευρώπης και επίσης στην προστασία εν γένει όλων των φθηνών φαρμάκων, ώστε να διατηρούνται διαθέσιμα. Σε κάθε περίπτωση το σκέλος αυτό της αγοράς είναι ανταγωνιστικό και η επιστημονική ανάλυση έχει δείξει ότι δυναμική της αγοράς και όχι η υπερύθμιση της οδηγεί σε μειώσεις τιμών.
– Ποιος κατά την γνώμη σας θα πρέπει να δημιουργήσει την αξιολόγηση τεχνολογίας υγείας στην Ελλάδα, ο ΕΟΦ, ο ΕΟΠΥΥ, ιδιώτης, σύμπραξη δημοσίου-ιδιωτικού τομέα; Έχετε μια συγκεκριμένη πρόταση;
Το σύστημα αξιολόγησης τεχνολογίας υγείας στις περισσότερες χώρες και ειδικά σε περιπτώσεις όπως η δίκης μας όπου οι λιανικές τιμές καθορίζονται με αναφορά σε άλλες χώρες, χρησιμοποιείται στην φάση της λήψης απόφασης αναφορικά με την αποζημίωση των φαρμάκων. Υπάρχουν τρία βασικά θέματα, ποιος είναι ο φορέας που διεξάγει την επιστημονική δουλειά και προετοιμάζει τις αναλύσεις και τις εισηγήσεις, ποιος είναι ο φορέας που εν τέλει αποφασίζει και τέλος υπάρχουν τεχνικά ζητήματα αναφορικά με το περιεχόμενο της αξιολόγησης.
Επειδή η απόφαση προτείνεται να αφορά αποζημίωση των φαρμάκων θα μπορούσε εύκολα κάνεις να ισχυριστεί ότι ο ΕΟΠΥΥ θα έπρεπε να είναι ο φορέας που θα αποφασίζει, όπως υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων την οποία δύναται να δημιουργήσει η πιθανότητα ο φορέας να δίνει κυρίως έμφαση αποκλειστικά στο κόστος αν λειτουργήσει μονός του και ανεξάρτητα. Για τον λόγο αυτό η λήψη της απόφασης γίνεται συνήθως από κάποια ανεξάρτητη και πολυσύνθετη ομάδα, η οποία ασφαλώς στην σύνθεση της περιέχει εκπρόσωπους αυτών που χρηματοδοτούν την φαρμακευτική τεχνολογία, αλλά κυρίως προβλέπει εμπειρογνώμονες από πολλές ειδικότητες (ιατρούς, φαρμακοποιούς, οικονομολόγους, επιδημιολόγους, στατιστικούς), ασθενείς και εκπροσώπους των παρόχων και των κατασκευαστών τεχνολογίας, ώστε να εξασφαλίζεται έμφαση στα επιστημονικά δεδομένα παράλληλα με τα οικονομικά και να υπάρχει εκπροσώπηση, συμετοχικότητα και αντικειμενικότητα στην λήψη της απόφασης.
Κριτήρια αξιολόγησης της τεχνολογίας συνήθως είναι η κλινική αποτελεσματικότητα του φαρμάκου και το όφελος για τον ασθενή, η σχέση κόστους οφέλους, η επίπτωση στον προϋπολογισμού και σε ορισμένες περιπτώσεις η καινοτομία και η επίπτωση και το φορτίο της ασθένειας στην κοινωνία. Ωστόσο ορισμένα συστήματα δίνουν περισσότερη έμφαση στα κλινικά δεδομένα (Γερμανία, Γαλλία) και άλλα στην σχέση κόστους – οφέλους (Αγγλία). Αυτό θα πρέπει να αποφασιστεί. Με το τρέχων σύστημα ταιριάζει στην χώρα μας ένα ισορροπημένο σύστημα αξιολόγησης κλινικών και οικονομικών δεδομένων. Στο σημείο αυτό τονίζεται η συμπληρωματικότητα της αξιολόγησης με την διεξαγωγή διαπραγματεύσεων και ειδικών συμφωνιών.
Τα στοιχεία υπό αξιολόγηση και την επιστημονική επεξεργασία του φακέλου ολοκληρώνει συνήθως είτε πανεπιστήμιο είτε ειδικός ανεξάρτητος επιστημονικός φορέας. Επειδή η χώρα μας δεν διαθέτει την πολυτέλεια για την δημιουργία φορέα για τον σκοπό αυτό, θα μπορούσε να ακολουθηθεί το Ιταλικό μοντέλο και η υποδομή αυτή να αναπτυχθεί στον ΕΟΦ
Ο ΕΟΠΥΥ δύναται να επικεντρωθεί στην εκπόνηση διεξαγωγή διαπραγματεύσεων και στην συντήρηση των registries που απαιτούνται για την εφαρμογή τους, όπως και στην ανάπτυξη μονάδας αξιολόγησης των στοιχείων του φαρμάκου και ανάπτυξη και εφαρμογή των πρωτοκόλλων και προγραμμάτων διαχείρισης ασθενειών (disease management programs). Σε κάθε περίπτωση οι προσπάθειες και οι άνω φορείς πρέπει να ενταχθούν στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αξιολόγησης Τεχνολογίας Υγείας (EuNeHTA) ώστε να λαμβάνουν τεχνογνωσία και αναλύσεις και να συμμετέχουν σε κοινές πρωτοβουλίες και προσπάθειες αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης.
Διαβάστε όλη τη συνέντευξη στο Life2day.gr
