Η αλόγιστη χρήση της τεχνολογίας έχει αυτονόητα επιδράσει και στη σχέση γιατρού-ασθενή…
ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΣΗ ΔΡΙΤΣΑ, ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟ, ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ, ΩΝΑΣΕΙΟΥ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ, ΣΥΝΘΕΤΗ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές μελέτες είναι πλέον αρκετοί οι γιατροί οι οποίοι κατά τη διάρκεια της ιατρικής επίσκεψης δεν συνομιλούν με τον ασθενή κοιτάζοντας τον στα μάτια αλλά έχουν γυρίσει την πλάτη και είναι προσηλωμένοι στην οθόνη του φορητού υπολογιστή ή του i-phone τους. Επίσης πάρα πολλοί κλινικοί γιατροί αποφεύγουν ακόμη και την-αυτονόητη- φυσική εξέταση του ασθενή βασιζόμενοι περισσότερο σε βιοχημικές ή διαγνωστικές απεικονιστικές εξετάσεις (βλ αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες, υπερήχους). Η πολύτιμη επικοινωνία γιατρού-ασθενή, πάνω στην οποία εδώ και πολλούς αιώνες βασίζεται η κλινική ιατρική, έχει περιοριστεί σημαντικά με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι ασθενείς να παραπονούνται ότι οι γιατροί αδιαφορούν για τον πάσχοντα ως ανθρώπινο πρόσωπο.
Ένα σημαντικό κομμάτι αυτού του προβλήματος οφείλεται στην ηλεκτρονική γραφειοκρατία της υποχρεωτικής καταγραφής όλων στοιχείων του ασθενή και της πορείας της ασθένειας για ιατρονομικούς λόγους δηλ. ζητημάτων αστικής ευθύνης. Οι διοικήσεις των νοσηλευτικών ιδρυμάτων, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, επιβάλλουν στο ιατρικό προσωπικό να καταγράφει τα πάντα κάτω από την πιθανή απειλή μιας μήνυσης. Οι μηνύσεις εναντίον γιατρών αποτελούν πλέον καθημερινό φαινόμενο και πίσω από το φαινόμενο αυτό κρύβονται κυρίως δύο παράγοντες: πρώτον η κερδοσκοπία των ασφαλιστικών εταιρειών αστικής ευθύνης που επιβάλλει πολύ υψηλά ασφάλιστρα σε γιατρούς και δεύτερον η τεράστια άνθηση της ειδικότητας των δικηγόρων που ασχολούνται με υποθέσεις αστικής ευθύνης γιατρών (θα την αποκαλούσε επίσημα πλέον κάποιος ιατρονομική επιστήμη).
Φίλος συνάδελφος νοσοκομειακός γιατρός ο οποίος εργάζεται στις ΗΠΑ μου ανέφερε ότι 2-3 ώρες του καθημερινού του ωραρίου είναι αφιερωμένες αποκλειστικά σε ηλεκτρονικές καταγραφές δεδομένων των ασθενών, πορείας νόσου, ηλεκτρονικών παραπεμπτικών και συνταγογράφησης φαρμάκων, εξιτηρίων και συμπλήρωσης φόρμας συγκατάθεσης ασθενούς για διάφορες ιατρικές παρεμβάσεις. Αυτή η μετατροπή των γιατρών τελικά σε «γραμματείς» περιορίζει τον πολύτιμο χρόνο της πραγματικής επικοινωνίας γιατρού-ασθενή και πρέπει να απασχολήσει πολύ σοβαρά την υψηλή διοίκηση του χώρου της υγείας αλλά και όσους ασχολούνται με την εκπαίδευση των γιατρών. Ο απευθείας εξαναγκασμός των γιατρών να καταγράφουν όλα τα ατομικά στοιχεία του ασθενή και της πορείας νόσου οφείλεται σαφώς και στη γενικευμένη πίεση και την αμφισβήτηση που βιώνει το ιατρικό λειτούργημα από διοικητικής φύσης επαγγέλματα υγείας όπως διοικητές νοσοκομείων και οικονομικοί διευθυντές (finance of health, managers, administrators). Επίσης πρόσφατες επιστημονικές δημοσιεύσεις δείχνουν ότι οι ειδικευόμενοι γιατροί-διεθνώς-αφιερώνουν πλέον ελάχιστο χρόνο στην φυσική εξέταση του ασθενή, δεν επισκοπούν και δεν ψηλαφούν το σώμα του ασθενή και χρησιμοποιούν βέβαια όλο και λιγότερο το παραδοσιακό εργαλείο ακρόασης που λέγεται στηθοσκόπιο. Αντιθέτως παραγγέλνουν όλο και περισσότερες διαγνωστικές και εργαστηριακές εξετάσεις οι οποίες οδηγούν στη συνέχεια σε υπερβολικό αριθμό διαγνώσεων (overdiagnosis) και υπερβολικό αριθμό ιατρικών παρεμβάσεων (overtreatment) σε ασθενείς που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και είναι κλινικά υγιείς.
Εφόσον συνεχίσουμε όλοι να πιστεύουμε στο ανθρωποκεντρικό (βλ. ιπποκρατικό) μοντέλο άσκησης της ιατρικής θα πρέπει να τονισθεί εμφατικά η σημασία της επικοινωνίας γιατρού-ασθενή και να αποκατασταθεί η απωλεσθείσα αξία της-πρόσωπο με πρόσωπο-λήψης του ιστορικού και της φυσικής εξέτασης. Ας εφευρεθεί επιτέλους το επάγγελμα του ηλεκτρονικού ιατρικού γραμματέα έτσι ώστε αφενός οι γιατροί να επιστρέψουν στα πραγματικά τους καθήκοντα αφετέρου να βρουν περισσότεροι νέοι άνθρωποι εργασία σε δύσκολες οικονομικά εποχές.
Βλ. αναφορά πάνω στο ζήτημα με τίτλο:
Why your doctor won’t even look you in the eyes.
Why Your Doctor Won’t Even Look You in the Eyes