ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ, ΟΛΙΓΩΡΙΕΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΣΚΙΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΤΤΟΥΝ ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ. ΤΑ ΠΡΟΑΝΑΦΕΡΘΕΝΤΑ, ΑΠΛΩΣ ΕΚΘΕΤΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΧΩΡΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΜΠΝΕΥΣΤΕΣ ΤΟΥΣ, ΑΦΟΥ ΣΤΙΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΕΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΩΡΕΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΚΛΙΔΩΝ ΠΟΥ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΡΥΘΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ
Ένα βαρύ σκοτεινό πέπλο έχει απλωθεί πάνω από την λειτουργία της Δικαιοσύνης και τη θεσμική υπόσταση της χώρας, καθώς το τελευταίο διάστημα, ολιγωρίες, αστοχίες, παραλείψεις, αλλά και επίδειξη επιλεκτικής ευαισθησίας έχουν δημιουργήσει πλείστα όσα ερωτήματα και η ίδια η Δικαιοσύνη αφήνει χώρο για υπόνοιες περί «χειραγώγησης» και επηρεασμού της από την πολιτική εξουσία. Κι όλα αυτά, ενώ οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων, αλλά και η Ιστορία, έχουν δείξει και αποδείξει ότι οποτεδήποτε η διάκριση των εξουσιών δεν έγινε σεβαστή ή καταπατήθηκε, τελικώς η Δημοκρατία -τουλάχιστον στις δυτικού τύπου κοινωνίες και δημοκρατίες, όπου, τυπικά τουλάχιστον, ανήκει η Ελλάδα- βρήκε τον τρόπο να υπερισχύσει των σκοπιμοτήτων, των μεθοδεύσεων και των σκοτεινών ενστίκτων και σκοπών.
Η λειτουργία της Δικαιοσύνης έχει προκαλέσει σφοδρό πολιτικό πόλεμο το τελευταίο διάστημα, με αφορμή πολλά θέματα. Πρόκειται για θέματα σοβαρά, έστω κι αν κάποια επηρεάζουν την πορεία της χώρας, ενώ άλλα δεν είναι καθοριστικά για όλους, παρά την αυτονόητη σοβαρότητά τους.
Γενικώς, μπορεί κανείς να επισημάνει ότι εσχάτως οι δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί έχουν δώσει δικαιώματα και έχουν αφήσει πολύ χώρο, προκειμένου να κατηγορηθεί η Δικαιοσύνη ότι δεν είναι τόσο αδέκαστη, αλλά ούτε τόσο ανεξάρτητη από την εκάστοτε πολιτική εξουσία. Κι όλα αυτά, βεβαίως, έρχονται να προστεθούν σε μία σειρά από απολύτως αψυχολόγητες δικαστικές αποφάσεις και πρωτοβουλίες, που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, το οποίο οφείλει να λαμβάνει υπόψη κάθε δικαστικός λειτουργός πριν πάρει απόφαση και πριν αποφασίσει να… «κολλήσει» στο γράμμα και μόνο του Νόμου.
Παραλείψεις, ολιγωρία, «κώφωση»
Στο σημείο αυτό, αξίζει να υπενθυμιστεί ότι, σύμφωνα με τις αρχετυπικές αρχές λειτουργίας της Δικαιοσύνης, αυτός ο θεσμός οφείλει να είναι «τυφλός», ώστε να κρίνει και να αποφαίνεται ανεπηρέαστα. Να είναι, δηλαδή, όλοι οι πολίτες ίσοι απέναντι στον νόμο. Και, ταυτόχρονα, να μπορεί η Δικαιοσύνη να υπηρετεί τον βασικό σκοπό της: να είναι, μ’ άλλα λόγια, το «καταφύγιο του ανίσχυρου» έναντι της αυθαιρεσίας του ισχυρού.
Η «τυφλότητα» της Δικαιοσύνης έχει ακριβώς αυτή την έννοια και την σκοπιμότητα ως λεκτική και συμβολική παρομοίωση. Ωστόσο, η Δικαιοσύνη οφείλει για τους ως άνω λόγους να είναι τυφλή, αλλά δεν πρέπει να… είναι και κουφή. Πρέπει να ακούει, να αφουγκράζεται, να λαμβάνει γνώση όσων μπορεί να έχουν οσμή σκανδάλου ή παρατυπίας και να παρεμβαίνει όπου χρειάζεται. Για παράδειγμα, το τελευταίο διάστημα πολλά έχουν ακουστεί και λεχθεί για την «κώφωση» της Δικαιοσύνης αναφορικά με τις συνθήκες δανειοδότησης κομμάτων και ΜΜΕ από τις τράπεζες. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς πολιτικός συντάκτης ή να γνωρίζει το παρασκήνιο για να καταλάβει ότι κάτι… σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας. Αρκεί μόνο να παρακολουθούσε κάποιος εισαγγελέας την εξεταστική επιτροπή της Βουλής που λειτουργεί για τα δάνεια κομμάτων και ΜΜΕ, προκειμένου να αποφασίσει την αυτεπάγγελτη παρέμβασή του για την εξιχνίαση σοβαρών υποθέσεων.
Μόνο την περασμένη εβδομάδα, συγκεκριμένος πολύπειρος και «μπαρουτοκαπνισμένος» εκδότης κατήγγειλε… πράγματα και θαύματα, με διευθύνσεις και ονόματα, αποκαλύπτοντας πόσα και ποια τηλέφωνα έγιναν -και μεταξύ ποιων φυσικά- για να πάρουν δάνεια πολλά ΜΜΕ. Δάνεια τα οποια αποδείχθηκαν «θαλασσοδάνεια» και τώρα καλούμαστε όλοι εμείς να ανακεφαλαιοποιήσουμε τις τράπεζες για να να κλείσουν αυτές οι «μαύρες τρύπες» που δημιουργήθηκαν από αυτά τα θαλασσοδάνεια.
Επίσης, σε κορυφαίες υποθέσεις μεγάλου δημοσίου ενδιαφέροντος, η Δικαιοσύνη δείχνει ασύγγνωστη ολιγωρία και ανεπάρκεια. Πώς είναι, για παράδειγμα, δυνατόν να μην διατάζεται η μετάφραση της δικογραφίας για το σκάνδαλο της Siemens (δηλαδή του μεγαλύτερου σκανδάλου της Μεταπολίτευσης), όταν είναι γνωστό τοις πάσι πως αν κάποιος εκ των κατηγορουμένων είναι ξένος και το κατηγορητήριο δεν έχει μεταφραστεί, τότε ο συνήγορός του έχει το δικαίωμα να τινάξει την… δίκη στον αέρα; Σαν να μην έφτανε αυτό, η Δικαιοσύνη δεν έμαθε από το μάθημά της; Γιατί είχε αφεθεί, ως προχθές, αμετάφραστη και η δικογραφία για την υπόθεση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου;
Επιλεκτικές ευαισθησίες
Το χειρότερο, όμως, είναι ότι εκτός από την ολιγωρία και τα «κενά» που εμφανίζει η λειτουργία της Δικαιοσύνης, πολλές φορές ορισμένοι δικαστικοί λειτουργοί κάνουν το ακριβώς αντίθετο. Εξαντλούν, δηλαδή το γράμμα του νόμου, διαβάζοντας το Δίκαιο με πολύ κοντόφθαλμο τρόπο και ερχόμενοι σε προφανή αντίθεση με το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Για παράδειγμα, όταν όλη η κοινωνία αγκάλιασε τον δημοσιογράφο Αλέξανδρο Βέλιο και την γενναιότητά του να προαναγγείλει ότι θα προβεί σε μη υποβοηθούμενη ευθανασία για να «λυτρωθεί» από τον καρκίνο και να τελειώσει με αξιοπρέπεια τις μέρες του, είναι δυνατόν ο εισαγγελέας να μην αφήνει την σύζυγό του και το κοριτσάκι του να ηρεμήσουν, διατάσσοντας εκταφή της σορού και τοξικολογική εξέταση για να διαπιστωθεί αν κάποιος τού ενεχείρισε θανατηφόρα ένεση;
Ακόμη χειρότερα: είναι δυνατόν στη Λάρισα, μόλις προχθές, να καταδικάζεται σε… 15 χρόνια φυλάκιση μία καθαρίστρια, επειδή είχε δηλώσει ότι αποφοίτησε το Δημοτικό ενώ έφτασε ως την Πέμπτη τάξη; Είναι δυνατόν αυτή η γυναίκα, επειδή έχει εισπράξει μισθούς 150.000 ευρώ σε 30 χρόνια (καθαρίζοντας σκάλες, όχι κλέβοντας ούτε ως αργομισθία…) να καταστρέφεται με τέτοιο τρόπο; Όταν άλλοι υπουργοί που κατηγορήθηκαν επίσης για «νόθευση εγγράφου» στην περίπτωση της λίστας… Λαγκάρντ, έπεσαν στα μαλακά;
Μάταιος κόπος
Κι όλα τα παραπάνω θα είχαν ένα νόημα -ειδικά οι παραλείψεις και οι ολιγωρίες που δίνουν «χώρο» σε ερμηνείες περί «χειραγωγούμενης Δικαιοσύνης», αν η Δημοκρατία δεν είχε τους τρόπους της να επιβάλλει την ανεξάρτητη λειτουργία των εξουσιών και των θεσμών. Όμως, επειδή ευτυχώς η Δημοκρατία έχει τέτοιους τρόπους, αν τυχόν υπάρχουν εμπνευστές που καταρρακώνουν το κύρος της Δικαιοσύνης, τότε θα πρέπει αυτοί να ξέρουν ότι οι προσπάθειές τους πέφτουν στο κενό. Δεν πετυχαίνουν τους στόχους τους και ο μόνος χαμένος είναι το κύρος της Δικαιοσύνης. Δύο πρόσφατα παραδείγματα: όταν κανένας εισαγγελέας δεν άκουσε και δεν είδε τίποτα για τον διαγωνισμό σχετικά με τις τηλεοπτικές άδειες, προχθές αναγκάστηκε να ακούσει και να δει μετά την μηνυτήρια αναφορά που κατέθεσε η ΝΔ στον Άρειο Πάγο. Και μία ημέρα νωρίτερα, όταν η κυβερνητική πλειοψηφία στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας απέρριπτε μετά βδελυγμίας το αίτημα της αντιπολίτευσης να προσέλθουν και να καταθέσουν ο «καναλάρχης» Νίκος Παππάς και οι 4 νικητές του τηλεδιαγωνισμού, ο Κανονισμός της Βουλής τους ανάγκασε να υποχωρήσουν, αφού τα 2/5 των βουλευτών της αντιπολίτευσης (που είναι και το κατώτατο όριο) απαίτησαν και πέτυχαν να ληφθεί απόφαση ότι θα προσέλθουν οι προαναφερθέντες για… «ανάκριση». Οπότε, χαμένος κόπος με μόνους χαμένους τους θεσμούς…