Στόχος της νοθείας είναι κατά κύριο λόγο το πιο ακριβό λάδι το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο Σύμφωνα με την Επιτροπή Ασφάλειας Τροφίμων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το ελαιόλαδο είναι από τα πιο «εκτεθειμένα» στη νοθεία και την αλλοίωση προϊόντα διατροφής γιατί τα κέρδη είναι μεγάλα και ο κίνδυνος πολύ μικρότερος σε σχέση με άλλες εγκληματικές δραστηριότητες
Κάθε παραγωγός χώρα προσπαθεί να προστατεύσει την εθνική της παραγωγή με άμεσους ή έμμεσους τρόπους και κατά συνέπεια το θέμα των προτεραιοτήτων τίθεται διαφορετικά από τους συμμετέχοντες. Οι καταναλώτριες χώρες είναι πολύ αυστηρές όσον αφορά στην ποιότητα των προϊόντων που κυκλοφορούν στις χώρες τους και οι απαιτήσεις τους για εκσυγχρονισμό των αναλυτικών κριτηρίων είναι υψηλές. Ως εκ τούτου πρέπει να αναμένονται εισαγωγή νέων μεθόδων και κριτηρίων.
Το ελαιόλαδο το οποίο, αποτελεί ένα φυσικό προϊόν διακρίνεται για το εξαιρετικό του άρωµα, την ευχάριστη γεύση του και τη σπουδαία θρεπτική και βιολογική του αξία. Εξαιτίας των χαρακτηριστικών αυτών έχει κυριαρχήσει, κυρίως στις ελαιοπαραγωγές χώρες, παρά το σκληρό ανταγωνισµό που δέχεται από άλλα φυτικά λάδια (σπορέλαια) τα οποία προσφέρονται σε χαµηλότερες τιµές. Εκτός από τον ανταγωνισµό των σπορέλαιων το ελαιόλαδο αντιµετωπίζει, µια οργανωµένη νοθεία κυρίως κατά το στάδιο της διακίνησης
Το ελαιόλαδο µοιάζει, σε γενικά χαρακτηριστικά, µε τ’ άλλα φυτικά λάδια είναι δυνατό να υπάρξει νοθεία χωρίς αυτή να γίνει αντιληπτή από τον καταναλωτή. Ιδιαίτερα, µικρές ποσότητες ξένων λαδιών είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτές ακόµη και από εξειδικευµένα άτοµα, µε οργανοληπτικό τρόπο.
Χωρίς αµφιβολία νοθεία του ελαιόλαδου µε φθηνότερα λάδια γίνονταν, σε µεγάλη έκταση και κατά το παρελθόν. Από τα πιο γνωστά λάδια τα οποία έχουν χρησιµοποιηθεί, µέχρι σήµερα, για τη νοθεία του ελαιόλαδου είναι το πυρηνέλαιο, το καλαµποκέλαιο, το φυστικέλαιο, το σησαµέλαιο, το ηλιέλαιο, το σογιέλαιο, και το λάδι της παπαρούνας.
Αυτά έχουν χρησιµοποιηθεί κατά καιρούς, σε µικρές όµως ποσότητες, το ρετσινόλαδο, το χοιρινό λίπος (λαρδί) καθώς και άλλα ζωικά λίπη. Σε ορισµένα κράτη έχει διαπιστωθεί νοθεία και µε 128 εστεροποιηµένα ελαιόλαδα, δηλαδή µε λάδια τα οποία προέρχονται από εστεροποίηση της γλυκερίνης µε λιπαρά οξέα
Η συγκλονιστική περίπτωση νοθείας Ισπανικού ελαίου, που είδε το φως της δηµοσιότητας τα τελευταία χρόνια, κατά την οποία χρησιµοποιήθηκε κραµβέλαιο µε ανιλίνη, το οποίο προορίζονταν για βιοµηχανική χρήση σε αυτή την νοθεία αυτή είχαν εισαχθεί στα νοσοκοµεία, χιλιάδες άτοµα, αλλά το χειρότερο είναι ότι σηµειώθηκαν ακόµη και θάνατοι.
Περισσότεροι από 100 άνθρωποι συνελήφθησαν σε 33 χώρες και η αστυνομία κατέσχεσε 131.000 λίτρα μη κανονικού ελαιολάδου με την επιχείρηση Operation Opson III, που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2014
400 τόνοι νοθευμένου ελαιολάδου κατασχέθηκαν και 16 «επιχειρηματίες» συνελήφθησαν στην Αππουλία και την Καλαβρία τη Ιταλίας, στο πλαίσιο των εκστρατειών Arbequino και Fuente που είχαν εξαπολύσει εδώ και μήνες οι ιταλικές αρχές για την πάταξη των κυκλωμάτων νοθείας ελαιολάδου και άλλων αγροδιατροφικών προϊόντων.
Αναμφισβήτητα η νοθεία του ελαιόλαδου, από ασυνείδητους µεσάζοντες και εµπόρους, σε αρκετές περιπτώσεις αποτελεί ένα σοβαρό πρόβληµα για τη δηµόσια υγεία.
Ο πιο σίγουρος και ίσως ο µοναδικός τρόπος για να διαπιστωθεί η νοθεία του ελαιόλαδου είναι η χηµική ανάλυση του. Συνήθως, για τον έλεγχο της γνησιότητας του ελαιόλαδου χρησιµοποιούνται τα παλαιά κλασικά κριτήρια (προσδιορισµός φυσικών και χηµικών σταθερών) σε συνδυασµό µε τον έλεγχο των συντελεστών απορρόφησης, στο υπεριώδες φάσµα και µε ορισµένες άλλες µεθόδους
Κατά τη νοθεία του ελαιόλαδου, παρατηρείται µεταβολή και στην περιεκτικότητα του στον υδρογονάνθρακα σκουαλένιο και σε άλλα συστατικά . Για τον έλεγχο της νοθείας του ελαιόλαδου εφαρµόζονται ακόµη διάφορες δοκιµές οι οποίες βασίζονται στη διαφοροποίηση του χρώµατος του µε τη χρησιµοποίηση ειδικών αντιδραστηρίων.
Η ΕΕ έχει θεσπίσει μια σειρά μεθόδων αναλύσεων τις οποίες ενημερώνει ταχτικά, με βάση την πείρα και τις επιστημονικές έρευνες, πού πρέπει να εφαρμόζουν τα χημεία κατά την αναζήτηση των χαρακτηριστικών ενός ελαιολάδου
Ανακαλείται νοθευμένο ελαιόλαδο
Ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) και συγκεκριμένα η Περιφερειακή Διεύθυνση Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, σε