Η Τερέζα Μέι πέφτει στην παγίδα του Brexit

Η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει τις διαδικασίες εξόδου από την ΕΕ πριν πάρει εγγυήσεις, μία παγίδα κατά τον Gideon Rachman.
Η Τερέζα Μέι έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα ως πολιτικός. Μοιάζει σοβαρή και υπεύθυνη. Αλλά τα φαινόμενα απατούν. Αν εξετάσουμε πώς η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου χειρίζεται το Brexit, βλέπουμε ένα διαφορετικό είδος πολιτικού. Ανακοινώνοντας ότι θα αρχίσουν οι επίσημες διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ τον Μάρτιο του 2017, η πρωθυπουργός έπεσε σε μια παγίδα. Παρέδωσε αυτά τα λίγα πλεονεκτήματα που η Βρετανία είχε στις διαπραγματεύσεις – χωρίς να λάβει καμία από τις διαβεβαιώσεις που χρειάζεται για να επιτευχθεί ένα επιτυχές αποτέλεσμα.
Η ανακοίνωση της απόφασης σχετικά με το πότε το Ηνωμένο Βασίλειο θα ενεργοποιήσει το Άρθρο 50 – η διαδικασία με την οποία η Βρετανία δίνει την επίσημη προειδοποίηση ότι προτίθεται να αποχωρήσει από την ΕΕ – έγινε με ηγετικό τρόπο. Αλλά το πραγματικό περιεχόμενο της απόφασης είναι απερίσκεπτο και καθοδηγείται από την πολιτική, και όχι από το εθνικό συμφέρον της Βρετανίας.
Μόλις η Μέι ενεργοποιήσει το άρθρο 50, έχει ακριβώς δύο χρόνια για να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία με την ΕΕ. Ανώτεροι αξιωματούχοι έχουν πει στην πρωθυπουργό ότι είναι εξαιρετικά απίθανο ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι σε θέση να διαπραγματευτεί τόσο τους όρους του διαζυγίου όσο και μια νέα εμπορική συμφωνία με την ΕΕ εντός της προθεσμίας των δύο ετών. Ως αποτέλεσμα, προειδοποίησαν την πρωθυπουργό ότι θα πρέπει να λάβει διαβεβαιώσεις για το πώς θα πρέπει να μοιάζει μια ενδιάμεση εμπορική συμφωνία με την ΕΕ στο μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ του οποίου το Ηνωμένο Βασίλειο θα φύγει από την Ένωση και μια οριστική νέα συμφωνία να τεθεί σε εφαρμογή.
Η Μέι επέλεξε να αγνοήσει αυτή τη συμβουλή. Με τον τρόπο αυτό εν γνώσει της έβαλε τη Βρετανία σε μια πολύ μειονεκτική θέση στις προσεχείς διαπραγματεύσεις. Από τη στιγμή που η Βρετανία θα ενεργοποιήσει το άρθρο 50, η ΕΕ μπορεί απλά να αρχίσει την αντίστροφη μέτρηση – γνωρίζοντας ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι σε μια ολοένα και πιο δύσκολη κατάσταση, όσο περισσότερο παρατείνονται οι διαπραγματεύσεις χωρίς συμφωνία. Στο τέλος της διετίας, η Βρετανία θα έχει βγει από την ΕΕ – και θα αντιμετωπίσει τους δασμούς για τα βιομηχανικά προϊόντα και την απώλεια των δικαιωμάτων «διαβατηρίου» που επιτρέπουν σε εταιρίες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών με έδρα το City να κάνουν δουλειές σε όλο το μπλοκ. Η οικονομική ζημία από αυτό το «σκληρό Brexit» θα ήταν σοβαρή, δημιουργώντας μια τρύπα στα δημόσια οικονομικά καθώς θα συρρικνώσει τα έσοδα από το City, εγκαινιάζοντας μια νέα περίοδο λιτότητας.
Οι πιο ένθερμοι Brexiters ισχυρίζονται ότι όλα αυτά είναι κινδυνολογία. Γιατί, ρωτούν, να σχεδιάζει η ΕΕ την επαναφορά των δασμών, όταν αυτό θα μπορούσε να είναι επιζήμιο για τα δικά της οικονομικά συμφέροντα; Όσοι είναι υπέρ της αποχώρησης μπορεί να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα κοιτάζοντας στον καθρέφτη. Είναι σαφές ότι το κύριο κίνητρο του στρατοπέδου υπέρ του Brexit στη Βρετανία είναι πολιτικό και όχι οικονομικό. Και το ίδιο θα ισχύει και από την πλευρά της ΕΕ στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων.
Στην περίπτωση της Βρετανίας, ο πολιτικός στόχος είναι να αποκατασταθεί η κοινοβουλευτική κυριαρχία και να ανακτήσει τον έλεγχο της μετανάστευσης. Από την πλευρά της ΕΕ, ο στόχος θα είναι να βεβαιωθεί ότι το Brexit δεν θα οδηγήσει στη διάλυση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου που δημιουργείται για περισσότερα από 60 χρόνια. Αυτό σημαίνει να διασφαλίσει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πληρώνει ένα σαφές και βαρύ τίμημα για την έξοδό του από την ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, και οι δύο πλευρές θα δεχτούν κάποια οικονομική ζημία προκειμένου να θυσιάσουν τους πολιτικούς τους στόχους.
Η δυσκολία για το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ότι η οικονομική ζημία που θα υποστεί η ΕΕ θα είναι πιθανόν μικρότερη και πιο διαχειρίσιμη από αυτήν της βρετανικής πλευράς. Το γεγονός είναι ότι η ΕΕ αντιπροσωπεύει μια πολύ μεγαλύτερη αγορά για τη Βρετανία από ότι η Βρετανία αντιπροσωπεύει για την υπόλοιπη Ευρώπη. Η Βρετανία στέλνει 44 τοις εκατό των εξαγωγών της προς την ΕΕ, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο παίρνει μόνο περίπου 16 τοις εκατό των εξαγωγών της ΕΕ. Η ίδια η διαδικασία διαπραγμάτευσης είναι επίσης πιθανό να στραφεί κατά του Ηνωμένου Βασιλείου. Ενώ οι Βρετανοί θα χρειαστούν μια γρήγορη συμφωνία για την ελαχιστοποίηση της αβεβαιότητας για τους επενδυτές, η ΕΕ μπορεί να αντέξει μια καθυστέρηση. Ακόμη και αν αυτό δεν είναι μια σκόπιμη στρατηγική από την ευρωπαϊκή πλευρά, η πραγματικότητα του να προσπαθεί να εξασφαλίσει μια κοινή θέση μεταξύ των 27 εθνών – και, στη συνέχεια, την εξασφάλιση της επικύρωσης και στις 27 χώρες, καθώς και στα περιφερειακά νομοθετικά σώματα και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο- θα είναι μακρά και επίπονη.
Κάποιοι στη Βρετανία υποστηρίζουν απερίσκεπτα ότι η Βρετανία μπορεί να βασιστεί στους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, μετά την αποχώρηση της από την ΕΕ. Αγνοούν το γεγονός ότι η Βρετανία είναι μέλος του ΠΟΕ, υπό την αιγίδα της ΕΕ. Το να δημιουργήσει ένα εντελώς ξεχωριστό είδος συμμετοχής στον ΠΟΕ απαιτεί ένα άλλο σύνολο πολύπλοκων διαπραγματεύσεων. Αυτό είναι ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα για τη Βρετανία από ότι για την ΕΕ, δεδομένου ότι όσο περισσότερο παρατείνεται η διαδικασία, τόσο περισσότερο η Βρετανία είναι πιθανό να εγκλωβιστεί σε ένα νομικό κενό που θα αποθαρρύνει τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Για το λόγο αυτό ήταν απολύτως ζωτικής σημασίας η Μέι να είναι κάπως σαφής σχετικά με το τι θα συμβεί μετά από δύο χρόνια διαπραγματεύσεων – αν και όταν η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αποτύχει να καταλήξουν σε οριστική νέα συμφωνία. Η προφανής λύση θα ήταν για τη Βρετανία να παραμείνει εντός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, αλλά και εκτός της ΕΕ, έως ότου επιτευχθεί μια νέα συμφωνία. Παραλείποντας να πάρει αυτή τη διαβεβαίωση, η βρετανική κυβέρνηση έχει αποδυναμώσει σοβαρά τη θέση της – ακόμη και πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων.
Γιατί, λοιπόν, η Μέι ήταν τόσο απερίσκεπτη; Η σύντομη απάντηση είναι η πολιτική. Αν η πρωθυπουργός καθυστερούσε κι άλλο την ενεργοποίηση του άρθρου 50, πιθανόν να αντιμετώπιζε μια εξέγερση από συντηρητικούς βουλευτές, οι οποίοι θα φοβούνταν ότι κάνει πίσω στο Brexit. Κάνοντας την ανακοίνωση της λίγο πριν το συνέδριο του κόμματος των Συντηρητικών, εξασφάλισε επίσης κάποια ευνοϊκά πρωτοσέλιδα και χειροκροτήματα στην αίθουσα συνεδριάσεων. Μπορεί να «αγόρασε» μερικά ακόμα χρόνια στην Downing Street. Αλλά επίσης αύξησε σημαντικά τις πιθανότητες το Brexit να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στη βρετανική οικονομία.
http://www.antinews.gr/
ft.com