Αν παρακολουθήσει κανείς τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά δελτία ειδήσεων τον τελευταίο έναν μήνα, δύο τινά μπορεί να συμπεράνει: είτε ότι ζει σε μία άλλη χώρα, είτε ότι η Ελλάδα ξεπέρασε την οικονομική κρίση και έχει την «πολυτέλεια» να ασχολείται με ήσσονος σημασίας θέματα, που άπτονται της μικροπολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ των κομμάτων και ουδεμία σχέση έχουν με τα πραγματικά διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας. Η κύρια ευθύνη, φυσικά, ανήκει στην κυβέρνηση, που εκ του ρόλου της θέτει την ατζέντα στην δημόσια συζήτηση, ενώ εν μέρει ακολουθούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και τα ΜΜΕ, αφήνοντας στην άκρη το πραγματικό πρόβλημα: την οικονομία που έχει αρχίσει να «βουλιάζει» ξανά, επαναφέροντας την σκιά της χρεοκοπίας, της ύφεσης και της ζοφερής προοπτικής για μία καταταλαιπωρημένη χώρα, που επί 7 χρόνια δεν μπορεί να βγει από τον φαύλο κύκλο της κρίσης.
Το καλοκαίρι ήταν εξαιρετικά ανέμελο, αν κοιτούσε κανείς τα πεδία της πολιτικής αντιπαράθεσης, τις κινήσεις της κυβέρνησης, αλλά και τα θέματα που ετίθεντο στην δημόσια ατζέντα. Ωστόσο, αν και τα πρώτα δείγματα ήταν ανησυχητικά, θα μπορούσε κάποιος… καλόπιστος παρατηρητής να εικάσει ότι στην Ελλάδα, όσο βαθιά κρίση κι αν περνάει η χώρα αυτή, «τα μπάνια του λαού» είναι κανόνας απαραβίαστος.
Ωστόσο, το φθινόπωρο μπήκε ορμητικά, οι δύο βασικοί πολιτικοί αντίπαλοι έδωσαν την επικοινωνιακή μάχη τους στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και αίφνης, η πολιτική ατζέντα παρέμεινε κολλημένη στα ασήμαντα, τα επουσιώδη και τα αποπροσανατολιστικά σε σχέση με τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα.
Άλλα λόγια…
Η χώρα και η οικονομία εισήλθαν στο φθινόπωρο στον απόηχο των πολύ σκληρών αποφάσεων που ελήφθησαν από την κυβέρνηση για να κλείσει η αξιολόγηση. Τότε ήταν που δημιουργήθηκε μία άκρως ριψοκίνδυνη πλάστιγγα για την οικονομία, όπου από την μία πλευρά εμφανιζόταν η βελτίωση στην συλλογική ψυχολογία από το κλείσιμο της αξιολόγησης και από την άλλη πλευρά οι βαριές και υφεσιακές επιπτώσεις της φοροεπιδρομής. Με άλλα λόγια, ενώ η συμφωνία θα έφερνε ανάσα στην οικονομία, η επιλογή της κυβέρνησης να μην αγγίξει την «ιερή αγελάδα» του Δημοσίου και να ρίξει όλο το βάρος στον ιδιωτικό τομέα μέσω της άγριας φοροεπιδρομής, θα μπορούσε να τινάξει τα πάντα στον αέρα.
Την ώρα, λοιπόν, που αυτή η πλάστιγγα άρχισε να ισορροπεί και όλοι οι σοβαροί παρατηρητές περίμεναν να διαπιστώσουν πού θα αρχίσει να «κάθεται» το εκκρεμές, θα περίμενε κανείς ότι κυβέρνηση, αντιπολίτευση, αλλά και τα σοβαρά ΜΜΕ θα παρακολουθούσαν βήμα προς βήμα την πορεία της οικονομίας, προκειμένου αν τυχόν διαπιστωθεί ότι η ύφεση επιστρέφει, να γίνουν γρήγορες διορθωτικές κινήσεις για να μην χάσει η χώρα και την τελευταία της ευκαιρία. Αντ’ αυτών, όμως, η οικονομία πήγε στις πίσω σελίδες των εφημερίδων, στα τελευταία λεπτά των δελτίων ειδήσεων στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα, ενώ άλλα θέματα άρχισαν να «θολώνουν» για μία ακόμη φορά τα πραγματικά προβλήματα της οικονομίας.
Για παράδειγμα, από τα μέσα Αυγούστου η χώρα κλυδωνίζεται με το σίριαλ των τηλεοπτικών αδειών. Ένα σίριαλ που κοντεύει να ξεπεράσει σε αριθμό επεισοδίων την… «Τόλμη και Γοητεία» και όλοι τού δίνουν σημασία, λες και ενδιαφέρεται πραγματικά η κοινωνία για το τί θα γίνει με μερικά κανάλια και κάποιους δημοσιογράφους. Μάλιστα, μετά τις πρόσφατες εξελίξεις με την αποδοχή των προσφυγών των καναλιών από το Συμβούλιο της Επικρατείας, η υπόθεση δεν έμεινε στην πολιτική αντιπαράθεση, αλλά άρχισε να «μπερδεύεται» η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης με τις πολιτικές σκοπιμότητες και βγήκαν στο φως ακόμη και άθλιες πρακτικές εκβιασμών ανώτατων δικαστικών, ενώ αμφισβητήθηκε ακόμη και το απαραβίαστο δικαίωμα κάποιου στην ιδιωτικότητα της προσωπικής του ζωής.
Σαν να μην έφταναν αυτά, η οικονομία ακουγόταν μόνο στα ΜΜΕ όταν… η κυβέρνηση συγκρουόταν με τον Γιάννη Στουρνάρα και την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ ακόμη και τότε, η αντιπαράθεση εξαντλείτο στο… αν έπρεπε η Δικαιοσύνη να «μπουκάρει» στην εταιρεία της συζύγου του κεντρικού τραπεζίτη.
Πλήρης αποπροσανατολισμός
Ωστόσο, εκτός από τα επουσιώδη, κι άλλα θέματα συνεχίζουν να μονοπωλούν την κυβερνητική ατζέντα, κρύβοντας το πρόβλημα. Και, άρα, απομακρύνοντας από τον ορίζοντα την λύση. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση συνεχίζει να θεωρεί «μεγάλη ιδέα» την διευθέτηση του ελληνικού χρέους, ξεχνώντας όλες τις διαρθρωτικές αδυναμίες και τα πραγματικά προβλήματα της οικονομίας. Παραβλέποντας, δηλαδή, όλα όσα θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Ελλάδα -αν διορθωθούν- ώστε… να μην δημιουργεί χρέος! Σαν να μην έφτανε αυτό, η κυβέρνηση εκτός από την «μεγάλη ιδέα» της απομείωσης του χρέους, «σηκώνει» διαρκώς και το θέμα του προσφυγικού. Βεβαίως, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρόκειται για σοβαρό θέμα, αλλά οφείλει να κατανοήσει το Μέγαρο Μαξίμου, η αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά και πολλά ΜΜΕ, ότι αν μία χώρα λύσει τα οικονομικά της προβλήματα, περάσει στην ανάπτυξη και την ανάκαμψη και αρχίσουν να γεμίζουν τα δημόσια ταμεία με χρήματα, τότε θα μπορεί μόνη της να σηκώσει μεγαλύτερο βάρος στην διαχείριση του προσφυγικού αντί να παρακαλάει τους -ασυγκίνητους, είναι η αλήθεια- εταίρους της να βοηθήσουν με τεχνικούς εμπειρογνώμονες και διπλωματικές προσπάθειες.
Χάνεται η μάχη
Το γεγονός, λοιπόν, ότι είμαστε ως πολίτες και ως κοινωνία χαμένοι στην μετάφραση, με ευθύνη όλων όσοι διαμορφώνουν, συνδιαμορφώσουν ή επηρεάζουν την δημόσια ατζέντα, φαίνεται αν σκεφτεί κανείς πόσο… άγνωστες και εκτός κεντρικής προβολής έμειναν ορισμένες οικονομικές ειδήσεις της περασμένης εβδομάδας: για παράδειγμα, η Ελληνική Στατιστική Αρχή αναθεώρησε το πλεόνασμα του 2015 κατά μισή ποσοστιαία μονάδα. Ενώ, δηλαδή, είχε υπολογιστεί ότι το πλεόνασμα είχε φτάσει στο 0,7% του ΑΕΠ, οι τελευταίες αναλύσεις της Αρχής έδειξαν ότι το πλεόνασμα ήταν μόλις… 0,2% του ΑΕΠ. Δηλαδή, ίσα που υπήρχε…
Αυτό μπορεί να φαίνεται ότι αφορά στο παρελθόν, όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά, γιατί από όσο χειρότερο σημείο αφετηρίας ξεκινήσει η κυβέρνηση, τόσο δυσκολότερη θα είναι η επίτευξη του στόχου για φέτος και του χρόνου. Συν τοις άλλοις, άλλο ένα στοιχείο είναι όσα ανέδειξε το σύστημα «Εργάνη», ότι δηλαδή 7 στις 10 νέες προσλήψεις γίνονται με ευέλικτους όρους και όχι με την κλασική σύμβαση μισθωτής εργασίας. Κάτι που σημαίνει μειωμένες εισφορές, ασφαλιστικά ταμεία έτοιμα να «σκάσουν» -αφού θα χάσουν περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ επιπλέον- αλλά και μία κοινωνία έτοιμη να εκραγεί, σε απόγνωση έπειτα από 7 χρόνια κρίσης.
Κατά τα άλλα, ας βάζουμε στοιχήματα για το αποτέλεσμα των διασκέψεων του ΣτΕ για την συνταγματικότητα του «νόμου Παππά»…