ΠΟΛΙΤΙΚΗ / ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΥΓΕΙΑ / ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Male figure in anatomical position

Καρδιά και ψυχισμός

σε Υγεία

Το στρες (stress) θα μπορούσε να ορισθεί σαν μία εμπειρία όπου οι απαιτήσεις για την αντιμετώπιση μιας ξαφνικής κατάστασης ξεπερνούν τις δυνατότητες μας και έτσι ο οργανισμός οδηγείται σε κατάσταση υπερδιέγερσης…

ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΣΗ ΔΡΙΤΣΑ, ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟ, ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ, ΩΝΑΣΕΙΟΥ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ, ΣΥΝΘΕΤΗ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Η φυσιολογική απάντηση στο στρες περιγράφτηκε αρχικά από τον Cannon (1939) με βάση τις φυσιολογικές αντανακλαστικές αντιδράσεις των ζώων όταν αιφνίδια απειλείται η ζωή τους και ονομάσθηκε αντίδραση πολέμα η φύγε (fight or flight response). Η φυσιολογική αυτή προσαρμοστική αντίδραση έχει χαθεί στις σύγχρονες κοινωνίες και η αντίληψη του στρες συνδέεται με γνωστικές διαδικασίες που οδηγούν σε διαφορετική απάντηση ανάλογη με τον τύπο της προσωπικότητας αλλά και το περιβάλλον. Η οξεία αντίδραση στο στρες γενικά οδηγεί σε ταχεία αύξηση της αρτηριακής πίεσης, του ρυθμού της αναπνοής και της καρδιακής συχνότητας που απλά εκφράζουν την ταχεία αύξηση των επιπέδων ορμονών του στρες (νορ-επινεφρίνη, κορτιζόλη) των οποίων η έκκριση ελέγχεται εγκεφαλικά από τον άξονα υποθάλαμος-υπόφυση. Φαίνεται ότι το άτομο που υπόκειται σε χρόνια διέγερση του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση εμφανίζει τάση μόνιμης αρτηριακής υπέρτασης που οφείλεται στα υψηλά επίπεδα των ορμονών του στρες στο αίμα. Παράλληλα στο χρόνιο στρες παρατηρείται αύξηση των επιπέδων της ομοκυστεϊνης και της δραστηριότητας των αιμοπεταλίων γεγονότα που οδηγούν σε αυξημένη πιθανότητα σχηματισμού θρόμβων και προδιαθέτουν στην εκδήλωση καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Μια προσεκτική μελέτη των επιστημονικών εργασιών σε ζώα και ανθρώπους έδειξε ότι υπάρχει διαφορά στην αντίδραση στο στρες μεταξύ των δύο φύλων. Φαίνεται ότι η πλειοψηφία των μελετών στις οποίες μελετήθηκε η αντίδραση πολέμα ή φύγε αφορούσε το ανδρικό φύλο. Ο Taylor και οι συνεργάτες του (2000) έδειξαν ότι οι γυναίκες αντιδρούν στο στρες με την ανάπτυξη προστατευτικών και στοργικών εκδηλώσεων (tend-and-befriend response) που στοχεύουν στην προστασία του ατόμου αλλά και την διατήρηση των κοινωνικών σχέσεων που διευκολύνουν την εκτόνωση του στρες.
Την δεκαετία του ’50 οι καρδιολόγοι Meyer Friedman και Ray Rosenman στις ΗΠΑ περιέγραψαν ένα τύπο προσωπικότητας που θεώρησαν ότι συνδέεται συχνά με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων. Αυτός ο τύπος ονομάσθηκε προσωπικότητα τύπου Α. Tα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τύπου Α είναι η μεγάλη ανταγωνιστικότητα, η φιλοδοξία και η επιθυμία για γρήγορη κοινωνική άνοδο και επαγγελματική επιτυχία με συνεχή αίσθηση έλλειψης χρόνου Το αντίθετο της προσωπικότητας τύπου Α είναι η χαλαρή προσωπικότητα τύπου Β που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη φιλοδοξίας για ταχεία άνοδο και έλλειψη ανταγωνιστικότητας με κυρίαρχο το αίσθημα ήπιας προσπάθειας χωρίς πίεση. Περισσότερο πρόσφατη θεώρηση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας τύπου Α έδειξε ότι όχι το σύνολο των χαρακτηριστικών της αλλά επιμέρους χαρακτηριστικά όπως η επιθετική-εχθρική συμπεριφορά, τα οργίλα και θυμώδη αισθήματα και η κυνική συμπεριφορά αποτελούν ισχυρούς ανεξάρτητους παράγοντες για την εκδήλωση στεφανιαίας νόσου.
Κλινικές παρατηρήσεις έχουν δείξει ότι η εχθρική συμπεριφορά συνδέεται με μεγαλύτερη αύξηση της αρτηριακής πίεσης, της καρδιακής συχνότητας και του επιπέδου ορμονών του stress στο αίμα σε σχέση με άτομα χαμηλής επιθετικότητας. Οι ερευνητές Suarez & Richards (1998-2000) έδειξαν ότι σε άτομα με επιθετική και ανταγωνιστική συμπεριφορά η ολική χοληστερόλη και η LDL-χοληστερόλη αυξάνονται σημαντικά όπως επίσης και η ομοκυστεϊνη του πλάσματος. Ακόμη το χρόνιο στρες που βιώνουν αυτά τα άτομα μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια αιμοσυμπύκνωση και αυξημένη συγκολλητικότητα των αιμοπεταλίων, παράγοντες που προδιαθέτουν σε σχηματισμό θρόμβων στο αίμα και επακόλουθα καρδιαγγειακά επεισόδια. Βέβαια η επιθετική και κυνική συμπεριφορά δεν εξαρτάται μόνο από την προσωπικότητα αλλά την επαυξάνει η έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης και παρατηρείται ιδιαίτερα σε περιθωριοποιημένα άτομα.
Ενώ η οξεία απάντηση στο στρες είναι φυσιολογικά η μείωση της όρεξης και η επακόλουθη μείωση της ποσότητας προσλαμβανόμενων θερμίδων φαίνεται ότι στο χρόνιο στρες τα άτομα οδηγούνται συχνότερα σε κατανάλωση περισσότερων γευμάτων σε ημερήσια βάση τα οποία είναι πλουσιότερα σε θερμίδες, κεκορεσμένα λιπαρά, είναι υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και χαμηλότερης σε πρωτεΐνες. Kάτω από την επίδραση του στρες τα περισσότερα άτομα αναζητούν την γρήγορη απόλαυση, σαν λυτρωτική απόδραση, και την οποία συνηθέστερα βρίσκουν σε ταχυφαγεία (fast food restaurants) τα προιόντα των οποίων είναι πλούσια σε λιπαρά αλλά και επίσης σε αλάτι και ζάχαρη. Οι Oliver και Wardle (2002) μελέτησαν την επίδραση του stress στην ποιότητα και την ποσότητα της προσλαμβανόμενης τροφής σε νεαρούς σπουδαστές και έδειξαν ότι ανεξάρτητα από την ποσότητα του φαγητού που καταναλώθηκε το στρες αύξησε γενικά την κατανάλωση γλυκών και σοκολάτας και μείωσε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Το χρόνιο στρες επίσης σχετίζεται με ελάττωση των επιπέδων της ορμόνης σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Η αύξηση των επιπέδων της κορτιζόλης, όπως στο χρόνιο στρες, καταστέλλει την σύνθεση της σεροτονίνης και μια θεραπευτική στρατηγική στην αντιμετώπιση του χρόνιου στρες θα μπορούσε να αποτελέσει η αύξηση των επιπέδων της σεροτονίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Εχει αποδειχθεί οτι η επιλεγμένη λήψη υδατανθράκων και ο σχετικός περιορισμός των πρωτεϊνών όπως και η παρατεταμένη μείωση της ποσότητας φαγητού μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της δραστηριότητας σεροτονίνης.

Αφήστε μια απάντηση

Your email address will not be published.

*

Πρόσφατα από Υγεία

Go to Top