Είναι εντελώς άδικες και ανιστόρητες οι αναφορές και κατηγορίες κάποιων για μη συμμετοχή των ιερωμένων στους εθνικούς αγώνες…
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΓΕΡΙΝΟ ΑΝΔΡΕΟΥ, ΔΙΚΗΓΟΡΟ, ΛΟΓΟΤΗΕΧΝΗ, ΠΟΙΗΤΗ
Ο Αθανάσιος Διάκος πέφτει το 1821 στην Αλαμάνα και σουβλίζεται στο Ζητούνι (Λαμία). Δίπλα του σκοτώνεται ο Επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας. Ο Παπαφλέσσας το 1825 σβήνει ηρωικώς στο Μανιάκι, προκαλώντας τον θαυμασμό του Ιμπραήμ. Ο Άρτης Πορφύριος πρωτοστατεί στους αγώνες της Ηπείρου και της Ρούμελης. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ κρεμιέται το 1821 από τον όχλο των Τούρκων στην Πόλη. Εκατοντάδες ηγούμενοι και καλόγεροι βοηθούν και κρύβουν τους Κλέφτες στα βουνά της χώρας.
Στις 9 Ιουλίου 1821 στη Λευκωσία της Κύπρου μαρτυρούν ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός και οι άλλοι τρεις Επίσκοποι. Στον Μακεδονικό Αγώνα ο Επίσκοπος της Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης (1866-1935) οδηγούσε με θάρρος και αποφασιστικότητα τους μαχητές της ελευθερίας. Το 1922 στη Σμύρνη ο Επίσκοπος Χρυσόστομος ατιμάζεται, πριν εκτελεσθεί. Στη Γερμανική Κατοχή ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός σώζει χιλιάδες πατριώτες…
Στην πρώτη γραμμή της αρμαθιάς αυτής των ιερωμένων αγωνιστών της ελευθερίας, πρωτοχορευτής στο χορό «με τις χιλιάδες δίπλες», κατά τον Άγγελο Σικελιανό, ήταν ασφαλώς ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Η ημέρα του Ευαγγελισμού (25η Μαρτίου) θα χαράξει για πάντα τη γέννηση, τη ζωή και το έργο του εκλεκτού της μυστηριώδους Προνοίας και Θείας Δωρεάς. Την ημέρα του Ευαγγελισμού του 1771 γεννιέται στη Δημητσάνα. Παιδί ακόμη, ενώ κοιμόταν κάτω από ένα δένδρο, ένα φίδι περιτυλίχτηκε στον βραχίονά του. Αντί να κλάψει, με το δεξί του χέρι έσφιξε το κεφάλι του θηρίου, μέχρι που ήρθε από τον αγρό ο πατέρας του και τον λύτρωσε. Όταν μεγάλωσε, φόρεσε για κάποιο χρόνο την τιμημένη φουστανέλα του Κλέφτη και μετά γίνεται μοναχός σε κάποιο μοναστήρι του Άργους. Ύστερα στους Μύλους, στην Ύδρα, στη Σμύρνη και τέλος στην Κων/λη, όπου συναντά τον συμπατριώτη του Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε΄, ο σύνδεσμος μετά του οποίου υπήρξε στενός. Πάλι 25η Μαρτίου χειροτονείται Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών. Εξασφαλίζει τον σεβασμό των Οθωμανών και την ειλικρινή αγάπη όλων των Χριστιανών. Κτυπά αποφασιστικά τη διχόνοια. Με την οξύτητα και την ειρωνεία του πνεύματός του, πολεμά στα κρυφά τους Τούρκους. Ο Φιλικός Πελοπίδας τον κατήχησε στη Φιλική Εταιρία. Μετά τη μύησή του πολλούς Πατρινούς ο ίδιος εμύησε. Κατόρθωσε με την ευφυΐα του να περιπλέξει ακόμη και τον φοβερό Αλή πασά σε σκοτεινές διπλωματικές ατραπούς. Τον Φεβρουάριο του 1821 συγκάλεσε μυστική σύνοδο στη Βοστίτσα (Αίγιο). Πρόκριτοι, καπεταναίοι, αρχιερείς, έμποροι, όχι μόνο Πελοποννήσιοι, πήραν μέρος. Η σύναξη εκείνη ομοιάζει ως η πρώτη Εθνοσυνέλευση, η χαραυγή της Ελληνικής Πολιτείας. Οι Τούρκοι οσφραίνονται τα δρώμενα και ετοιμάζουν τσεκούρια και αγχόνες. Τον καλούν στην Τρίπολη για συνεργασία με την Κεντρική Διοίκηση, αλλά ο Δεσπότης με την ευρετικότητα του νου του, πονηρεύτηκε τα πάντα, ότι δηλαδή εκεί βασανίζουν, φυλακίζουν, απαγχονίζουν, σκοτώνουν. Παραπλάνησε τον εχθρό και με τη συνοδεία του έφυγε ταξίδι στην Αγία Λαύρα. Στις 21 Μαρτίου 1821 στην Αγία Λαύρα οι Καλαβρυτινοί κηρύσσουν την Επανάσταση. Ο μύθος θέλει τον Παλαιών Πατρών Γερμανό να σηκώνει το λάβαρο της Επαναστάσεως. «Ελευθερία ή θάνατος». Το λάβαρο το σήκωσαν, βέβαια, οι Επαναστάτες, αλλά όχι ο Γερμανός. Βρισκόταν εκείνο το βράδυ στη Βοστίτσα (Αίγιο). Το λάθος το διέπραξε το 1860 ο ιστορικός Σπυρίδων Τρικούπης εκφωνώντας στην Πάτρα τον επικήδειο λόγο του Ανδρέα Μεταξά, προκρίτου και πολιτικού. Τον άλλο χρόνο (1861) ο Τρικούπης γραπτώς διόρθωσε το λάθος, αλλά η δύναμη του μύθου, όταν αυτός απλωθεί, είναι ισχυρότερη από την αποκατάσταση του λάθους. Κανέναν, όμως, δεν έβλαψε αυτός ο μύθος, αντίθετα ωφέλησε τα Ελληνόπουλα. Λάβαρο της Επανάστασης, σήκωσε ο Δεσπότης, αλλά στην Πάτρα (πλατεία Αγ. Γεωργίου) και ήταν πάλι 25η Μαρτίου!, ημέρα σύμβολο για τον σεπτό Ιεράρχη. Καθαγίασε τα όπλα τα ιερά, ευχήθηκε υπέρ της ευόδωσης του Ιερού Αγώνα και τότε η Επανάσταση στην Πάτρα εξερράγη ακράτητη. Και να! Ο Γερμανός από Αρχιερέας και λειτουργός του Θεού, στρατηγός και πολιορκητής της Πάτρας, να την απαλλάξει και να την ελευθερώσει από τους Τούρκους. Οργανώνει, οπλίζει αγωνιστές, ανασκάπτει υπονόμους, προμηθεύεται το αναγκαίο μολύβι από ένα μολυβδοσκέπαστο τζαμί. Λειτουργεί πότε ως Αγαμέμνονας και Αίαντας και πότε ως Νέστορας και Οδυσσέας. Χρησιμοποιεί ως όπλο ακατανίκητο την μελιστάλακτη ευγλωττία του. Αλλά όχι για να εξάψει τα πάθη, αλλά για να συνδιαλλαγεί και για να ειρηνεύσει. Κατά τη διάρκεια του αγώνα ήταν ο κατ’ εξοχήν ισορροπιστής. Ανάλογα με τις περιστάσεις συνέπραττε με όλα τα κόμματα και συμφιλίωνε τους ερίζοντες και φιλονικούντες. Έφθανε μέχρι και της ακαταγώνιστης ευφράδειας των δακρύων! Ο Πουκεβίλ, ο οποίος εγνώρισε από κοντά τον Ιεράρχη εξαίρει την προσωπικότητά του, την εμβρίθειά του, τη γνώση και τις γνώσεις του, τη ζωηρή φαντασία του, την ακράδαντη πίστη του και τον πειστικό και θεόπνευστο λόγο του. Τον παριστά ως τον σοφό και σώφρονα Σωκράτη. Ο Φιλήμων τον περιγράφει άρτιο στο ανάστημα, ισχνό στο σώμα, με στίλβο ωοειδές πρόσωπο και βαθιά γενειάδα. Ο ζωγράφος της εικόνας, που φυλάσσεται στο Μουσείο, παρουσιάζει τον άξιο Ιεράρχη με αυστηρό και επιβάλλον πρόσωπο, μέσα σε μια θάλασσα μαύρου από μαλλιά, γένια, ράσα. Ο Κωστής Παλαμάς θεωρεί ότι στον πίνακα αυτόν «είναι ο υιός κάποιας μυστηριώδους Νυκτός αστροπάτρου…». Έχει υποστηριχθεί ότι, αντί πανηγυρικών λόγων και παρελάσεων, θα μπορούσαμε να εορτάζουμε την Εθνική Παλιγγενεσία ενώπιον αυτής της εικόνος και μόνο, και ο καθένας μας σιωπηλός να περνάει μπροστά της, κάνοντας το σημείο του Σταυρού. Ο Ιεράρχης Γερμανός υπήρξε ασφαλώς ο καλός σπορέας της Μεγάλης Επαναστάσεως. Δεν πρόλαβε να γευθεί τους καρπούς της σποράς του, όμως, αφού πέθανε το 1826. Ασφαλώς ο Παλαιών Πατρών Γερμανός κατέχει πρωτεύουσα θέση ανάμεσα στους χιλιάδες αγωνιστές και ήρωες του Ιερού Αγώνα, πλάι τους μπουρλοτιέρηδες και τους οπλαρχηγούς, γιατί με το λόγο του άναψε κι αυτός φωτιές στις ψυχές του λαού…
