Μερικές ημέρες μετά τη σύλληψη του τζιχαντιστή Σαλάχ Αμπντεσλάμ από τη βελγική αστυνομία, ο εφιάλτης της τρομοκρατίας «πάγωσε» και πάλι την Ευρώπη – αυτή τη φορά με μία διπλή βομβιστική επίθεση στο αεροδρόμιο και στο μετρό των Βρυξελλών, που άφησε πίσω της περισσότερους από 30 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Ο συμβολισμός του χτυπήματος στη βελγική πρωτεύουσα είναι ισχυρός: όχι μόνο είναι η πόλη όπου χτυπάει η θεσμική καρδιά της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), αλλά υπήρξε και το επίκεντρο των αντιτρομοκρατικών ερευνών μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι τον περασμένο Νοέμβριο. Η Ευρώπη βρίσκεται πια αντιμέτωπη με άλλα δύο επιτακτικά και αλληλένδετα προβλήματα: αφενός με τη συστηματική στοχοποίησή της από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, αφετέρου με τον κίνδυνο να γιγαντωθούν περαιτέρω οι ξενοφοβικές και ρατσιστικές διαθέσεις, σε μία ήπειρο όπου τα ακροδεξιά και λαϊκιστικά κόμματα κερδίζουν έδαφος, φλερτάροντας με τα κλειστά σύνορα για την ανθρωποθάλασσα των προσφύγων πολέμου και την επικίνδυνη εθνικιστική εσωστρέφεια.
Οι περισσότεροι αναλυτές προβλέπουν, σχεδόν με απόλυτη βεβαιότητα, ότι η επίθεση στις Βρυξέλλες δεν θα είναι η τελευταία επί ευρωπαϊκού εδάφους. Ηδη μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Λονδίνο τον Ιούλιο του 2005 (αλλά και νωρίτερα με την επίθεση στην Ισπανία το 2004, όπου βρέθηκε ότι ένας εκ των δραστών, μαροκινής καταγωγής, είχε σχέσεις με πυρήνες ισλαμιστών στο προάστιο των Βρυξελλών Μολενμπέκ), η Δυτική Ευρώπη είχε αρχίσει να παίρνει μία ιδέα για το πρόβλημα της ισλαμιστικής τρομοκρατίας από τους αποκαλούμενους «homegrown» («εγχώριους») τζιχαντιστές – άτομα που μεγάλωσαν ή και γεννήθηκαν σε ευρωπαϊκά κράτη και ριζοσπαστικοποιήθηκαν στην πορεία, εντασσόμενοι πρώτα στην Αλ Κάιντα και, αργότερα, στο Ισλαμικό Κράτος.
«Ούτε η Ευρώπη ούτε η Αμερική είναι ασφαλείς από την εγχώρια τρομοκρατία. Είναι προφανές ότι η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα για να καταστρέψει τα δίκτυα των τζιχαντιστών τρομοκρατών. Αλλά θα πρέπει να κάνει και καλύτερη δουλειά στη συνεργασία με τους ηγέτες της μουσουλμανικής κοινότητας για την αντιμετώπιση της μηδενιστικής ισλαμιστικής ιδεολογίας που δικαιολογεί τον θάνατο αθώων ανθρώπων» λέει στο «Βήμα» ο Μπρεντ Νέλσεν, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και ειδικός σε ευρωπαϊκά ζητήματα στο Πανεπιστήμιο Φούρμαν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Άλλοι 400 μαχητές έτοιμοι να χτυπήσουν
«Αν θέλεις να επιτεθείς στην Ευρώπη στο σύνολό της, επιτίθεσαι στους θεσμούς της Ένωσης. Οι Βρυξέλλες φιλοξενούν μεγάλο ποσοστό μεταναστών από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Πολλές από αυτές τις γειτονιές μαστίζονται από την ανεργία, το έγκλημα και την κοινωνική απομόνωση. Είναι γόνιμα εδάφη για τους τζιχαντιστές που θέλουν να στρατολογήσουν κόσμο» προσέθεσε. Σύμφωνα με πληροφορίες που έβγαλε στη δημοσιότητα το ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press, το Ισλαμικό Κράτος έχει εκπαιδεύσει τουλάχιστον 400 μαχητές για επιθέσεις στην Ευρώπη, παρόμοιες με αυτές στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες, με εντολή να επιλέξουν οι ίδιοι τον χρόνο, τον τόπο και τη μέθοδο της επίθεσης για την επίτευξη του μέγιστου αποτελέσματος. Λίγες ώρες μετά την επίθεση στη βελγική πρωτεύουσα, βρετανοί ευρωσκεπτικιστές πολιτικοί αποκάλεσαν το χτύπημα αποτέλεσμα των «χαλαρών συνοριακών ελέγχων της ΕΕ», αφήνοντας να εννοηθεί ότι η συμμετοχή της χώρας στην Ένωση βάζει σε κίνδυνο την ασφάλειά της.
Πρόσφυγες, ασφάλεια και ανθρωπισμός
«Η προσφυγική κρίση θα μπει στο μικροσκόπιο: δεν θα αντιμετωπίζεται στη βάση της ως ανθρωπιστικό πρόβλημα αλλά ως ένα πρόβλημα ασφάλειας, επειδή οι προσφυγικές ροές χρησιμοποιήθηκαν από τρομοκρατικές οργανώσεις. Οι επιθέσεις θα αυξήσουν τον φόβο της Δυτικής Ευρώπης για τους ξένους εν γένει και για τους μουσουλμάνους συγκεκριμένα» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Εντβιν Μπάκερ, καθηγητής Σπουδών για την Τρομοκρατία και την Αντιτρομοκρατία, στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν στην Ολλανδία.
Και καταλήγει: «Το μήνυμα της επίθεσης στις Βρυξέλλες ήταν απλό: μείνετε μακριά από τη Μέση Ανατολή και μην επιτίθεστε στο Ισλαμικό Κράτος. Στο Βέλγιο δεν είχαν αντιληφθεί σωστά την κατάσταση. Είναι ανησυχητικό και ειδικά για τις γειτονικές χώρες, όπως η Ολλανδία, η Γαλλία και η Γερμανία. Η μάχη κατά της τρομοκρατίας είναι πρωτίστως εσωτερική υπόθεση».
Η εξαιρετική σημασία των σχέσεων στον σύγχρονο ισλαμιστικό ακτιβισμό
Από τους Τσαρνάεφ στους Ελ Μπακραουί: αδέρφια στη ζωή και στον «ιερό πόλεμο»
Μετρήστε αδέλφια: Χαλίντ και Μπραχίμ Ελ Μπακραουί• Ιμπραήμ και Σαλάχ Αμπντεσλάμ• Σαΐντ και Σερίφ Κουασί, Ταμερλάν και Τζοχάρ Τσαρνάεφ. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δράστες των πιο πρόσφατων ισλαμιστικών τρομοκρατικών επιθέσεων στον δυτικό κόσμο ήταν αδέλφια, συμπεραίνεται πως ο «ιερός πόλεμος» των τζιχανιστών στη Δύση αποτελεί οικογενειακή υπόθεση. Οι αδελφοί Ελ Μπακραουί αιματοκύλησαν τις Βρυξέλλες ενώ οι Αμπντεσλάμ τον περασμένο Νοέμβριο έσπειραν τον τρόμο στο Παρίσι. Νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 2015, οι Κουασί είχαν ξεκληρίσει τη συντακτική ομάδα του «Σαρλί Εμπντό» και οι Τσαρνάεφ ήταν οι δράστες του μακελειού στον Μαραθώνιο της Βοστώνης, τον Απρίλιο του 2013.
Αδέλφια είναι συχνά και όλοι όσοι πηγαίνουν να πολεμήσουν στα πεδία των μαχών του Ιράκ και της Συρίας. Ερευνα που πραγματοποίησε η ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης New America – αναφέρει ο βρετανικός «Γκάρντιαν» – αποκάλυψε ότι περισσότεροι από το 1/4 των δυτικών μαχητών στη Συρία είχαν κάποιον οικογενειακό δεσμό με το τζιχάντ ενώ τα 3/5 αυτών έχουν έναν συγγενή που έχει επίσης μεταβεί στη Συρία.
Αλλά το γεγονός αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη καθώς οι ειδικοί γνωρίζουν εδώ και καιρό την εξαιρετική σημασία των οικογενειακών δεσμών για τον σύγχρονο ισλαμιστικό ακτιβισμό. Οι συγγενείς και ειδικά οι αδελφοί είναι πιστοί ο ένας στον άλλον και διατεθειμένοι να αλληλοβοηθηθούν όποτε χρειαστεί και ανεξάρτητα από τις όποιες συνθήκες. Μιλούν την ίδια γλώσσα και έχουν κοινά βιώματα μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει, συνήθως, η απουσία νοήματος στη ζωή στη Δύση.
«Η συμμετοχή, άμεση ή έμμεση, στις δράσεις της τρομοκρατικής οργάνωσης που ελέγχει τεράστιες εκτάσεις του Ιράκ και της Συρίας είναι μια στροφή σε μια άλλη αποκλίνουσα συμπεριφορά, η οποία ανοίγει μια συναρπαστική διάσταση στις ζωές τους. Από άτομα με παραβατική συμπεριφορά, δίχως μέλλον, μετατρέπονται σε μουτζαχεντίν με σκοπό, κατά την άποψή τους τουλάχιστον» επισημαίνει σε πρόσφατη μελέτη του ο διακεκριμένος βέλγος ειδικός σε ζητήματα τρομοκρατίας Ρικ Κουλσαέτ.
