Ο Ιωάννης Πλώτας δεν συμμερίζεται τη θέση του πρωθυπουργού του ότι η έναρξη των συζητήσεων για την ελάφρυνση του χρέους είναι ένα βήμα μπροστά για την Ελλάδα…
ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ BLOOMBERG
Αντίθετα, ο 52χρονος ανησυχεί ότι οι τελευταίες αυξήσεις στη φορολογία εισοδήματος και στις εισφορές στα ασφαλιστικά Ταμεία που ψήφισαν οι Βουλευτές την περασμένη Κυριακή θα τον οδηγήσουν να βάλει λουκέτο στο καθαριστήριο που έχει μαζί με την αδερφή του στο κέντρο της Αθήνας.
«Παίρνουν λεφτά απ’ τις τσέπες μας και διώχνουν τους πελάτες μας», λέει. Θα κάνει κάποια διαφορά η ελάφρυνση του χρέους; «Σε καμία περίπτωση», απαντά. «Το μόνο πράγμα που ξέρουμε στα σίγουρα είναι ότι τα πράγματα δεν θα βελτιωθούν».
Οι απαιτήσεις που έχουν προβάλει οι Ευρωπαίοι πιστωτές στην Ελλάδα δικαιολογούν την ανησυχία του. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο υπουργικό συμβούλιο την περασμένη Τρίτη είπε ότι η ελάφρυνση του χρέους θα δώσει στη χώρα έναν πολύτιμο δημοσιονομικό χώρο για να αναπνεύσει.
Ωστόσο, τα δειλά βήματα που συζητήθηκαν την περασμένη Δευτέρα απ’ τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης για την ελάφρυνση του χρέους συνοδεύτηκαν με προτάσεις που βασίζονται στην υπόθεση ότι η Ελλάδα μπορεί να επιτυγχάνει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για την επόμενη δεκαετία, ένα κριτήριο που πολλοί οικονομολόγοι λένε ότι είναι παράλογο.
«Έπειτα από χρόνια ύφεσης, αυτά τα μέτρα πλήττουν τον καθένα», λέει ο Ηλία Λεκκός, επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας Πειραιώς. «Όσο και εάν αυξήσεις τους φόρους, όσο και εάν περικόψεις δαπάνες, ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% δεν είναι εφικτό. Ή ακόμα και εάν το επιτύχουμε, το κόστος θα είναι μία τεράστια οικονομική ύφεση», συμπληρώνει.
«Κούφια» οικονομία
Ο πόνος της οικονομικής κατάρρευσης φάνηκε κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων και των επεισοδίων στην Αθήνα λίγο πριν την ψήφιση των μέτρων, με τους διαδηλωτές να απαιτούν απ’ την κυβέρνηση να αποσύρει το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό και το φορολογικό. Το νομοσχέδιο τελικά πέρασε απ’ τη Βουλή χωρίς αποσκιρτήσεις απ’ τους 153 κυβερνητικούς βουλευτές.
Προβλέπεται όμως και άλλη λιτότητα στο προσχέδιο του νομοσχεδίου με τα τελευταία μέτρα που απαιτούνται πριν το Eurogroup της 24ης Μαϊου που θα «κλειδώσει» την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Σε αυτά θα περιλαμβάνονται αυξήσεις στους έμμεσους φόρους με τον ανώτερο συντελεστή ΦΠΑ να αυξάνεται κατά μία ποσοστιαία μονάδα, στο 24%. Επίσης θα περιλαμβάνει την επιβολή ειδικού φόρου στον καφέ, τη χρήση του διαδικτύου και της συνδρομητικής τηλεόρασης.
Η «κωλοτούμπα» του Τσίπρα
Για τους Έλληνες, τα νομοθετήματα που προωθήθηκαν απ’ τον Τσίπρα δείχνουν μία τεράστια υπαναχώρηση του πρωθυπουργού που «εκτοξεύτηκε» στην εξουσία τον Ιανουάριο του 2015 δεσμευόμενος να βάλει τέλος στην λιτότητα.
Οι περικοπές του προϋπολογισμού όμως αποδυναμώνουν τόσο τη θέση του Τσίπρα, του οποίου το κόμμα πλέον υπολείπεται δημοσκοπικά απ’ τη Νέα Δημοκρατία, όσο και του ευρώ.
Η υποστήριξη στην παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη υποχώρησε στο 60% τον Απρίλιο, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Kapa Research, από 73% που ήταν το 2015. Πρόσφατη έρευνα του πανεπιστημίου Μακεδονίας δείχνει ότι το 71% των Ελλήνων θεωρεί ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα χειροτερεύσει την επόμενη δεκαετία.
Μία μικρή νίκη που μπόρεσε ο Τσίπρα να ισχυριστεί την Δευτέρα ήταν η υποστήριξη που έλαβε για τη στάση της Ελλάδας ότι δεν ήταν πολιτικά εφικτό να νομοθετήσει συγκεκριμένα προληπτικά μέτρα που θα ενεργοποιούνταν στην περίπτωση που δεν πιάνονταν οι δημοσιονομικοί στόχοι, όπως είχε ζητήσει το ΔΝΤ.
Αντίθετα, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης υιοθέτησαν την ελληνική πρόταση για έναν πιο χαλαρό μηχανισμό που θα περικόπτει τις δαπάνες, χωρίς όμως να προσδιορίζονται ποιες θα είναι αυτές.
Πύρρειος νίκη
Και πάλι, η νίκη θα είναι Πύρρειος για την Ελλάδα εάν οι Ευρωπαίοι πιστωτές δεν μειώσουν το στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος, ένα σημείο κλειδί για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.
Σε επιστολή της προς τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης αυτό το μήνα, η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, χαρακτήρισε το στόχο 3,5% για το πρωτογενές πλεόνασμα «υψηλότερο απ’ αυτό που κρίνουμε οικονομικά και κοινωνικά διατηρήσιμο μακροπρόθεσμα».
«Εάν τα υφιστάμενα μέτρα δεν είναι πολιτικά διατηρήσιμα, πώς θα μπορούσαν να είναι τα προληπτικά;», αναρωτιέται ο Γκάμπριελ Gabriel Sterne, επικεφαλής μακροοικονομικής ανάλυσης της Oxford Economics Ltd. στο Λονδίνο. «Η κύρια ωφέλεια απ’ τα προληπτικά μέτρα του ΔΝΤ είναι να καταδείξουν τα λάθη στο πρόγραμμα. Αμφιβάλω εάν το ΔΝΤ θα ικανοποιηθεί ακόμα και εάν τα υιοθετήσουν», συμπληρώνει.
Μακροπρόθεσμο πρόβλημα
Αν και το ΔΝΤ αντιμετωπίζει την ελάφρυνση του χρέους ως κλειδί για τη μείωση των στόχων του πρωτογενούς πλεονάσματος, οι προτάσεις που έχουν κυκλοφορήσει απ’ τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς στη συνεδρίαση του Eurogroup της περασμένης Δευτέρας βασίζονταν σε προβλέψεις ότι η Ελλάδα θα διατηρήσει τα πρωτογενή πλεονάσματα πάνω απ’ το 1,5% του ΑΕΠ ως το 2040.
Αυτές οι προτάσεις, που περιλαμβάνουν την επέκταση των ωριμάνσεων κάποιων ευρωπαϊκών δανείων προς την Ελλάδα κατά 5 έτη μ.ο. και την επιβολή ανώτατου ορίου 2% στα επιτόκια μέχρι το 2050, είναι αρκετά υποδεέστερες απ’ αυτά που επισήμως είχαν συζητηθεί τα προηγούμενα χρόνια, σύμφωνα με τον Πάνο Τσακλόγλου, καθηγητή στο οικονομικό πανεπιστήμιο Αθηνών, και μέλος της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας μεταξύ 2012 και 2014.
«Φυσικά, μπορεί απλά να είναι ένα πρώτο τέχνασμα στην έναρξη των διαπραγματεύσεων και ελπίζω η δική μας πλευρά να έχει λεπτομερείς αντιπροτάσεις», λέει ο Τσακλόγλου. «Αλλά εάν το τελικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων είναι αυτό που αναφέρεται στην πρόταση, τότε η Ελλάδα θα παραμείνει ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα για πολλά χρόνια ακόμα», συμπληρώνει.