Ο Γρηγόρης Σταγέας, επίλεκτο και διακεκριμένο μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, εξέδωσε τον περασμένο χρόνο 2015 από τις Εκδόσεις «Γένεσις» Τρικάλων, το έργο του «ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΘΥΣΙΑ», το οποίο είχε την καλοσύνη και ευγένεια να μου στείλει από την Καλαμπάκα, όπου ζει, την πόλη των Μοναστηριών, των θρύλων, της ιστορίας και του Φωτός…
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΓΕΡΙΝΟ ΑΝΔΡΕΟΥ, ΠΟΙΗΤΗ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ, ΔΙΚΗΓΟΡΟ
Πρόκειται για συλλογή 18 ιστορικών διηγημάτων, τα οποία έχουν γραφεί, όπως και ο ίδιος δηλώνει, με γνώση, υπευθυνότητα, συνέπεια, μεράκι και φλόγα ψυχής. Η διείσδυση του συγγραφέα στον χαρακτήρα των ηρώων είναι μοναδική. Τόσο πολύ μελέτησε τις πηγές των συναφών ιστοριών, που ο αναγνώστης αληθινά κεραυνοβολείται και πιστεύει ότι τα «συμβεβηκότα» εξελίσσονται τώρα, ενώπιόν του! Εάν διαβάζει το διήγημα «Το σπαθί», νομίζει ότι θα βγει από την ντάπια του ο Μακρής με τον βαρύ οπλισμό του ή ο Νότης Μπότσαρης και να του εκθέτουν τα γεγονότα. Τόση ενάργεια, τόση ζωντάνια. Εάν διαβάζει το διήγημα «Στον Κοκκινόμυλο», έχει την αίσθηση ότι βλέπει μπροσστά του τον ήρωα Ηλία Μαυρομιχάλη, τον πανέμορφο γιο του Μαυρομιχάλη, τον «Αχιλλέα» του Βαλτετσίου. Ο αναγνώστης διαβάζοντας το διήγημα αυτό είναι σαν να βλέπει στον Κοκκινόμυλο των Στύρων τους Μανιάτες που έλαβαν Λεωνίδειον θάνατον, αφού μετέτρεψαν αυτόν σε νέες Θερμοπύλες. Ο Ηλίας δεν έδωσε στους Τούρκους τη χαρά της εκτελέσεώς του. Όταν τελείωσαν τα βόλια, τους φώναξε: «Μόνον η σπάθη μου θα περιέλθει εις χείρας σας» και αυτοκτόνησε με το ξίφος του. Ο Ομέρ έστειλε στον Σουλτάνο ως τρόπαιο την όμορφη κεφαλή του Ηλία. Συνηθίζεται να λέγεται στη λογοτεχνία ότι και μόνον ένα σπουδαίο έργο, μικρό έστω, να είχε γράψει κάποιος, έφθανε να καταξιωθεί.
Αυτό είναι μία μεγάλη αλήθεια: Και μόνον «οι ελεύθεροι πολιορκημένοι» θα έφθαναν να είναι μεγάλος ο Σολωμός, όπως και «η Ιθάκη» για τον Καβάφη. Ισχυρίζομαι ότι και μόνον η συγγραφή του βιβλίου «Φωτιά και Θυσία» θα έφθανε να καταξιώσει τον Γρηγόρη Σταγέα ως πολύ σημαντικό λογοτέχνη του καιρού μας. Τέτοια λογοτεχνία, τέτοια έκφραση, τέτοια ενάργεια, τέτοια καθαρότητα και εντέλεια, υπόχρεοι είμαστε να την καμαρώνουμε, να την σεβόμαστε, να υποκλινόμεθα και να κύπτομεν μετά σεβασμού σε αυτή. Δημοσίως συγχαίρουμε τον συγγραφέα Γρηγόρη Σταγέα, γιατί ευμοίρησε να ψηλαφήσει με επιτυχία την ψυχή και τον χαρακτήρα των ηρώων του, να δομήσει ορθά τον λόγο και να πλέξει τα διηγήματά του αριστοτεχνικά.
Να μας χαρίσει με το βιβλίο αυτό ηθογραφία, που παίρνει όλες τις μορφές και τους τύπους, γίνεται ένα πολύφωτο όργανο, που συλλαμβάνει και εκφράζει την εθνική, τη λαϊκή και κοινωνική ζωή σ’ όλα της τα φανερώματα… Στην παράδοση που λυτρώνει και στη βρυσομάνα του νεοελληνισμού, που ανανεώνει και ενισχύει τη ρώμη του έθνους, ανύσταχτα δημιουργεί εδώ και δεκαετίες ο Γρηγόρης Σταγέας και βέβαια θα συνεχίσει να δημιουργεί. Ευλαβικά έρχεται στους παλαιούς βωμούς, πονεμένος μα και αισιόδοξος προσκυνητής στους ίσκιους τους ηρωικούς, που από χρόνια του τυραγνάν το λογισμό και την καρδιά του τρέφουν. Όμορφα παίζει παλιά βιολιά με δοξαριές καινούργιες, σε νέους σκοπούς. Ανασυνθέτει την Ιστορία λογοτεχνικά και κάνει ονόματα και τόπους σύμβολα, για να φρονηματίσουν σήμερα, αύριο… Κάνει τον παλιό μύθο σύγχρονο.
Έτσι είναι η ζωντανή συνέχεια της ζωής, η ουσία της Ιστορίας: να ζει ο άνθρωπος Ιστορικά, να πορεύεται σήμερα αγωνιστικά, κορφολογώντας το πνεύμα και ορθοτομώντας το Λόγο της Ιστορικής αλήθειας, και να οραματίζεται το αύριο. Των μπροστινών πατήματα των πισινών γιοφύρια. Η ώριμη συνείδηση της Ιστορίας ειρωνεύεται τη μιζέρια του αιώνα που έδυσε πριν μια δεκαπενταετία -περίπου – και σαρκάζει τον άμυαλο «πολιτισμένο» βάρβαρο 21ου αιώνα. Και ο Γρηγόρης Σταγέας συνειδητά ή ανεπίγνωστα, σαρκάζει, νομίζω, με πόνο και οργή, τα κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά δρώμενα. Έτσι νομίζω. Πονάει και διαμαρτύρεται, λογοτεχνικά βέβαια, για την εγκληματική πρακτική των μικρών και των μεγάλων κυβερνητών, για την αφωνία ή τον συμβιβασμό των «σοφών» μας. Χτυπάει με το μαστίγιο του λόγου τα ανομήματα των ισχυρών. Δε λησμόνησε, φαίνεται, πως και ο Χριστός έκανε κήρυγμα, μα, κάποτε, πήγε στον οίκο του Πατρός του και με το κνούτο στο χέρι μαστίγωσε κι έδιωξε τους εμπόρους. Αυτά τα βλέπει κανείς να υφέρπουν στο βιβλίο αυτό. Εδώ φαίνεται η ανθρωπιά και η συνείδηση του Χρέους του λογοτέχνη. Την έκφραση τη ρυθμίζει το συναίσθημα και τη μορφή η Ιδέα. Διαπιστώνουμε την κύμανση της οργής και του πόνου της ποιήτριας, που άλλοτε υψώνεται κατακόρυφη για να μαστιγώσει, κι άλλοτε συνέχεια συγκρατείται στην κοίτη του καθημερινού και σάμπως να στοχάζεται νηφάλια σ` ένα ώριμο και φιλοσοφημένο αντίκρυσμα του κόσμου. Έτσι συχνά την ήρεμη όραση του νου διαδέχεται ο δυνατός βρασμός της επαναστατημένης ψυχής. Να μας δίνει νέες δημιουργίες της. Αν μάθουμε να ζούμε ιστορικά και ποιητικά, ως πομποί και δέκτες, τότε θα μάθουμε να ζούμε κι ανθρώπινα, γιατί «Όποιος κατέχει και μιλεί με γνώση και με χάρη / κάνει να κλαιν και να γελούν τα μάτια των ανθρώπων». Τότε γίνεται αλήθεια ο λόγος του Γιάννη Ρίτσου: «Αν τίποτ` άλλο δεν κερδίσαμε – είπε – μάθαμε τουλάχιστον/ πως αύριο θα συναντηθούμε. Αυτό διδάσκουμε,/ αυτό κηρύττουμε, μην κάνοντας καθόλου κήρυγμα,/ γιατί όποιος λέει πως αγαπάει ό,τι αγαπάει, δεν κάνει κήρυγμα,/ λέει μονάχα εκείνο που δεν μπορεί να μην πει». Έρρωσο, αγαπητέ κύριε Σταγέα και περαιτέρω δημιούργει!
