ΠΟΛΙΤΙΚΗ / ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΥΓΕΙΑ / ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ornithes_kiki-papadopoulou_img_6406b

Η αγωνιώδης αναζήτηση του Αριστοφάνη

σε Ελλάδα/Πολιτισμός

Με αφορμή την πρόσφατη παράσταση «Όρνιθες» σε σκηνοθεσία Καραθάνου στην Επίδαυρο (2016)…

ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΣΗ ΔΡΙΤΣΑ, ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟ, ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ, ΩΝΑΣΕΙΟΥ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ, ΣΥΝΘΕΤΗ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Είχα την ευκαιρία (δεν είμαι σίγουρος ακόμη για την εύνοια της τύχης) να δω πρόσφατα (20 Αυγούστου 2016) στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου τους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη.
Το πρώτο που διαπίστωσα (πολύ πριν από την παράσταση) ήταν ότι δεν έχω ξαναδεί τόσο πολύ διαφημισμένη και προβεβλημένη παράσταση σε πλαίσιο Φεστιβάλ Αθηνών, το προμοτάρισμα της παράστασης αυτής εδώ και πολύ καιρό υπήρξε άνευ ορίων, στους φούρνους των γειτονιών της Αθήνας, στα μίνι μάρκετ, στις καφετέριες, στις αφίσες των μέσων μαζικής μεταφοράς, στο διαδίκτυο, στις εφημερίδες, στα δημοφιλή περιοδικά, η κυρία Μερόπη από την Κυψέλη που ουδέποτε είχε διανοηθεί να πάει Επίδαυρο παραληρούσε τώρα στις ουρές των Public για ένα εισιτήριο, τα όνειρα της είχαν ήδη στοιχειώσει οι φιγούρες των πουλιών του σκηνοθέτη Καραθάνου. Πρέπει οι άνθρωποι των δημοσίων σχέσεων που είχαν αναλάβει αυτή την παράσταση να δούλεψαν μεθοδευμένα και αποτελεσματικά με άριστο αποτέλεσμα (και ανταποδοτικό οικονομικά όπως τελικά απέδειξε η ασφυκτική πληρότητα του θεάτρου και στις δύο παραστάσεις).
Η παράσταση ήταν ένα είδος πανηγυριού χρωμάτων και ήχων που κατά την άποψη μου ανήκει στο είδος παραστάσεων γκροτέσκ τσίρκου τύπου των Tiger Lillies. Έφερε στο νου μου ποιητικές εικόνες μενεστρέλων, μάγων, ταχυδακτυλουργών, νάνων σε έναν ίλιγγο αυτοσχεδιαστικής βάσης όπου η μουσική και οι παρεμβάσεις της ήχησαν πλήρως ασύνδετες. Ο Φεντερίκο Φελίνι το έκανε πριν από αρκετές δεκαετίες περισσότερο αισθητά και ουσιαστικά από τον σκηνοθέτη Καραθάνο σε αρκετές από τις ταινίες του. Εντυπωσιακά οπτικά ευρήματα και εφέ πλήρως ασύνδετα με το κείμενο του Αριστοφάνη, μάλιστα αναρωτιέμαι αν είχε καν σημασία ο Αριστοφάνης και αν έπαιξε ρόλο το ίδιο το κείμενο σε αυτή την παράσταση. Ο Αριστοφάνης ως κείμενο, ως πολιτικό μήνυμα της Αριστοφανικής αλληγορίας που εκπέμπουν οι «Όρνιθες», ο Αριστοφάνης ως κύριο συστατικό πάνω στο οποίο θεωρητικά υφαίνεται μια τέτοια παράσταση απουσίαζε παντελώς. Η παράσταση κατατάσσεται-κατά την ταπεινή μου άποψη-στο είδος του καθαρού ψυχαγωγικού show και από αυτή την άποψη υπήρξε πράγματι μια πολύ επιτυχημένη παράσταση. Θα ήταν ίσως ορθότερο και εντιμότερο να είχε προαναγγελθεί ως παράσταση «εμπνευσμένη» από τους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη-διότι δεν ήταν τελικά «Όρνιθες».
Οφείλω να ομολογήσω ότι ήταν εξαιρετική η κίνηση και οι φωνές και εκεί πραγματικά έγινε πολύ καλή δουλειά. Ο χορογράφος και ο κινησιολόγος σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη έκαναν εξαιρετική εργασία-όντως πρωτοποριακή-πάνω στους ήχους και τις καλομελετημένες κινήσεις των πτηνών. Πιθανά η παράσταση να είχε μεγαλειώδη στοιχεία που ξέφυγαν των περιορισμένων δυνατοτήτων του πνεύματος μου ενώ αντίθετα θα προσέφεραν απίστευτη ηδονή και ανάταση σε όσους ευλαβούνται και εντάσσονται άμεσα και άνευ όρων στην περιοχή του νεωτερικού και της θολής ιδέας περί κουλτούρας. Ήταν μια ενδιαφέρουσα πειραματική παράσταση, ένα πολύ ενδιαφέρον research project στο θέατρο.
Εγώ με το ταπεινό μου πνεύμα και τον περιορισμένης εμβέλειας θεατρικό μου νου δεν θεωρώ ότι αυτό που είδα μπορεί να αποτελέσει μια παράσταση αναφοράς στον Αριστοφάνη, μάλιστα ένοιωσα ότι ο ίδιος ο Αριστοφάνης είχε εξοριστεί από την παράσταση και είχε καταλάβει τη θέση του ο Καραθάνος. Αυτή η λαγνεία με το νεωτερικό δεν οδηγεί πάντα σε νεωτερικό το οποίο μέλλει να γίνει κλασσικό. Και στην παγκόσμια πρώτη της Ιεροτελεστίας της Άνοιξης του Στραβίνσκυ (1913) είχαν πέσει ντομάτες και οι συντελεστές είχαν φυγαδευθεί προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια του κοινού που έβριζε εξαγριωμένο. Μέσα όμως από τις επόμενες παραστάσεις-σταδιακά- το κοινό άρχισε να αντιλαμβάνεται τον Στραβίνσκι. Το ενδιαφέρον ήταν ότι σε σχέση με την παράσταση του Καραθάνου η οποία έκανε ρεκόρ εισιτηρίων στην πρεμιέρα στην παγκόσμια πρώτη της Ιεροτελεστίας της Άνοιξης το θέατρο είχε περιορισμένη πλήρωση. Σήμερα δυστυχώς καθορίζεται με μαθηματική βεβαιότητα η προσέλευση πριν από κάθε παράσταση με βάση το μέγεθος της διαφήμισης και χωρίς το κριτήριο του κοινού. Προφανώς υπάρχουν απόψεις που θα διαφωνήσουν με τη δική μου, άλλωστε ήδη έχουν εκφραστεί στα ΜΜΕ εξειδικευμένοι κριτικοί του θεάτρου για αυτή την παράσταση. Μακάρι να κάνω λάθος εγώ και η στραβή μου η κούτρα και να μην έχω πιάσει ακόμη το μεγαλείο που πιθανά έκρυβαν οι «Όρνιθες» του σκηνοθέτη Καραθάνου.
Μια φασαριόζικη και απερίγραπτη περιπέτεια έχει γίνει η Επίδαυρος και κάθε παράσταση θυμίζει προσέλευση και αποχώρηση από ποδοσφαιρικό αγώνα Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης. Χαμός από πολυτελή αυτοκίνητα με σκοτωμό σε είσοδο και έξοδο και αλλόκοτες χλιδάτες φυσιογνωμίες που συχνά παραπέμπουν στην καρτουνίστικη φιγούρα του Τζίμη από τους «Δέκα Μικρούς Μήτσους» του Λάκη Λαζόπουλου. Δεν ξέρω γιατί αλλά κάπως «αλλιώς» φαντάστηκα το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου και θυμήθηκα αμέσως τον στίχο του Νίκου Γκάτσου: «Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο».

Αφήστε μια απάντηση

Your email address will not be published.

*

Πρόσφατα από Ελλάδα

Go to Top