Είναι μέγιστη αλήθεια ότι η λεβεντιά των παιδιών της Κρήτης αποτελεί την καρδιά και τους πνεύμονες της ελευθερίας των Ελλήνων. Της ελευθερίας, της οποίας διαχρονικά δεν της χάλασαν χατίρι ποτέ!
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΓΕΡΙΝΟ ΑΝΔΡΕΟΥ, ΔΙΚΗΓΟΡΟ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ, ΠΟΙΗΤΗ
Δεν υπάρχει άλλο κομμάτι της Ελληνίδος Γης ή άλλο υποσύνολο του Γένους των Ελλήνων, που τα τελευταία 600 χρόνια να προσφέρει διαρκώς θυσίες στο βωμό της εθνικής ανεξαρτησίας, της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας. Θα πειραθώ σε αδρές γραμμές να σημειώσω την παρουσία των Κρητών στις επάλξεις του χρέους του Γένους των Ελλήνων, στις βίγλες του ηρωισμού, της υπέρτατης θυσίας και του ολοκαυτώματος: Ενώ τα πάντα χάθηκαν την αποφράδα ημέρα της 29ης Μαΐου 1453 και η «Πόλις εάλω», οι ντάπιες των Κρητών δεν έπεφταν! Αναγκάστηκε ο Μωάμεθ Β΄, ο Πορθητής, να παρέμβει ο ίδιος, να επιτρέψει στους μαχητές της ελευθερίας αυτούς με τα όπλα τους να φύγουν με καράβι για την Κρήτη και τότε σταμάτησε η μάχη. Αυτά γράφουν οι χρονικογράφοι της Αλώσεως Φραντζής και Ζωναράς. Είναι πάντοτε έτοιμα τα παιδιά της Κρήτης να πολεμήσουν Ενετούς, Άραβες, Τούρκους.
Θα δομήσουν και θα τραγουδήσουν το τραγούδι της Λευτεριάς των Ελλήνων: «Πότε θα κάνει ξαστεριά, / πότε θα Φλεβαρίσει. / Να πάρω το ντουφέκι μου, την όμορφη πατρώνα. / Να κατεβώ στον Ομαλό, στη στράτα των Μουσούρων. / Να κάνω μάνες δίχως γιούς, γυναίκες δίχως άντρες. / Να κάνω και μικρά παιδιά να κλαίν’ δίχως μανάδες» κλπ. κλπ.
Οι «χαΐνηδες», οι Κρητικοί δηλαδή Κλέφτες βγήκαν στα βουνά. Ο Μάρκος Τζαννής στη Σούδα το 1669 ξολοθρεύει Τούρκους, το ίδιο και ο Γιάνναρης στα 1690 έως το 1740.
Έτσι φθάσαμε στην Επανάσταση του 1770. Ψυχή της επανάστασης του 1770 στην Κρήτη ήταν ο Ιωάννης Βλάχος, γνωστός με τ’ όνομα Δασκαλογιάννης, μια και είχε την τύχη να ξέρει ανάγνωση και γραφή κι έτσι να εξυπηρετεί τους συμπατριώτες του. Στις 25 Μαρτίου του 1770, μετά από κατανυκτική λειτουργία στη μητρόπολη της Ανώπολης των Σφακιών, κήρυξε την επανάσταση και πολέμησε ηρωικά με τους συμπατριώτες του στο Ασφέντου, στα στενά της Ίμπρου, στον Καλλικράτη, στην Ανώπολη και αλλού, αλλά οι τουρκικές δυνάμεις είναι ασύγκριτα περισσότερες και επιβάλλονται. Ανάμεσα στους άλλους συλλαμβάνονται και οι κόρες του και ο αδερφός του. Ο ήρωας, για να σώσει τους συμπατριώτες του, δέχεται την πρόταση των Τούρκων και παραδίνεται πάνοπλος. Στις 16 Ιουνίου του 1771 τον εκτελούν στην Ανώπολη με τον πιο φριχτό τρόπο: Τον γδέρνουν ζωντανό.
Στις 29 Μαΐου 1821 η Κρήτη ρίχνεται στον αγώνα κατά των Τούρκων. Πέφτει το φλογερό μήνυμα: «Απού ’χει άρματα ας βαστά κι απού δεν έχει ας εύρει».
Στις 24 Ιουνίου 1821 σφάζονται περίπου 1000 άνθρωποι. Στις 15 Ιουλίου 1821 στους Λάκκους του Θέρισου γίνεται φοβερή μάχη. Τις 17 Ιανουαρίου 1822 η μάχη στο Αρκάδι. Στις 12 Δεκεμβρίου 1823 η προσπάθεια κατάληψης της Γραμβούσας. Τον Μάιο 1828 οι Σφακιανοί, είτε μόνοι τους είτε υπό την ηγεσία του Ηπειρώτη Χατζημιχάλη-Νταλιάνη στο Φραγκοκάστελλο αφήνουν στη γη 3.800 Τούρκους νεκρούς, με δικές τους απώλειες περίπου 500 παλικάρια. Το 1833 έγινε η σφαγή των Μουρνιών. Το 1841 η Κρήτη επαναστάτησε και πάλι με πολιτικό αρχηγό τον Χαιρέτη.
Νέοι αγώνες της Κρήτης για ελευθερία και ένωση με την Ελλάδα του 1866-1869. Το επικότερο και συγκινητικότερο γεγονός της εξέγερσης αυτής είναι το ολοκαύτωμα της μονής του Αρκαδίου. Το πρωί της 8 Νοεμβρίου 1866 ισχυρότατες τουρκικές δυνάμεις (22.500 άντρες) πρόσβαλαν τη μονή, όπου είχε οχυρωθεί η επαναστατική επιτροπή της περιοχής, πολλοί καπεταναίοι με τους άντρες τους και πολλά γυναικόπαιδα, συνολικά 964 ψυχές. Οι πολιορκημένοι, αφού απέρριψαν κάθε πρόταση για παράδοση, κοινώνησαν τ’ Άχραντα Μυστήρια και αγωνίστηκαν ως το τέλος. Το ξημέρωμα της 9 Νοεμβρίου 1866, όταν οι Τούρκοι κατόρθωσαν να μπουν στην αυλή του μοναστηριού, ο ηγούμενος Γαβριήλ έβαλε φωτιά στη μικρή μπαρουταποθήκη, ενώ ο ατρόμητος πολεμιστής Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης πυροδότησε στο υπόγειο τη μεγάλη μπαρουταποθήκη και τινάχτηκαν στον αέρα τα πάντα. Στα 1897-1898 έχουμε νέα επανάσταση στο νησί. Μάχες πολλές. Στις 25 Αυγούστου 1898 οι Τούρκοι σκοτώνουν 300 άμαχους στο Ηράκλειο.
Το 1904 πολλοί Κρήτες εθελοντές, μεταξύ των οποίων ο Κατεχάκης και ο Γύπαρης, πολεμούν στην Μακεδονία κατά των Κομιτατζήδων!
Το 1905 ο Ελ. Βενιζέλος κηρύσσει την Επανάσταση του Θέρισου. Σε χρόνο μιας ανάσας στα 1912-13 εκατοντάδες Κρήτες εθελοντές ποτίζουν με το ιερό αίμα τους την γη της Ηπείρου και στο Μπιζάνι κι αλλού.
Το 1940 η πρώτη Μεραρχία που έφθασε στο Αλβανικό μέτωπο για να βοηθήσει την αγωνιζόμενη 8η Μεραρχία της Ηπείρου, ήταν η Κρητική.
Στις 20 Μαΐου 1941 οι Γερμανοί επιχειρούν απόβαση στην Κρήτη. Όλοι οι Κρητικοί, ακόμη και οι γυναίκες πολέμησαν ηρωικά. Οι Κρητικοί αντιστέκονται γενναία και πραγματοποιούν εκείνο, που έμεινε στην ιστορία με το όνομα «Μάχη της Κρήτης»:
«Άντρες, γυναίκες και παιδιά, τση Κρήτης αντρειωμένοι, τση Λευτεριάς τη Ρήγισσα, ήρθανε να σκλαβώσουν. Βροντά κι αστράφτ’ ο ουρανός, κι η θάλασσα φουσκώνει, τα όρη αναταράσσονται και τα βουνά βρυχούνται. Κι ο Διγενής σέρνει φωνή από τον Ψηλορείτη:
–Απού ’χει άρματ’ ας βαστά, κι απού δεν έχει, ας βρίστει!».
Ο κρητικός λαός, υπερήφανος για τους αγώνες του και τις θυσίες του, νιώθει πως έπραξε το χρέος του και ο καταχτητής δε μπορεί να καυχηθεί πως έκανε «περίπατο» σ’ αυτήν: «Χίτλερ, να μη το καυχηθείς πως πάτησες την Κρήτη, ξαρμάτωτη τη ηύρηκες κι ελείπαν τα παιδιά τση, στα ξένα πολεμούσανε πάνω στην Αλβανία, μα πάλι επολεμήσανε…».
Στην Αντίσταση 1941-1944 τα παιδιά της Κρήτης στην πρώτη γραμμή.
Ανάστατη πάλι η Κρήτη στα χρόνια του Κυπριακού αγώνα 1955-1959.
Στον αγώνα του λαού και ιδίως της νεολαίας κατά της Χούντας του 1967-1974 πρωταγωνιστούν Κρήτες και πάλι. Με τις αναφορές μας αυτές νομίζω ότι κατεδείξαμε ότι οι Κρήτες διαχρονικώς, αειχρόνως και αδιαλείπτως πολύ ηγάπησαν την ελευθερία και επολέμησαν γι’ αυτήν!
