Από το 1566, που ο Σελίμ Β’, ο Μέθυσος, διαδέχτηκε στο θρόνο τον πατέρα του Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή, μαύρο σκοτάδι απλώθηκε και πύκνωσε πάνω από την Κύπρο, η οποία ήταν υπό την κατοχή των Βενετσιάνων…
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΓΕΡΙΝΟ ΑΝΔΡΕΟΥ, ΔΙΚΗΓΟΡΟ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ, ΠΟΙΗΤΗ
Τον Φεβρουάριο του 1570 ένας αντιπρόσωπος του Σουλτάνου από την Πόλη έφθασε στη Βενετία κι έδωσε τελεσίγραφο στις βενετικές αρχές: «Σελίμ, Οθωμανός Σουλτάνος, Αυτοκράτορας των Τούρκων, Κύριος των Κυρίων, Βασιλιάς των Βασιλιάδων, Σκιά του Θεού, Άρχοντας του Γήινου Παράδεισου και της Ιερουσαλήμ, προς την Σιντορία της Βενετίας: Σας ζητούμε την Κύπρο, που θα μας τη δώσετε με τη θέλησή σας ή με τη βία• και μην εξοργίζετε το τρομερό μας ξίφος, γιατί θα κάνουμε έναν πολύ σκληρό πόλεμο εναντίον σας παντού• και μην εμπιστεύεστε το θησαυρό σας, γιατί θα τον κάνουμε να φύγει ξαφνικά από σας, όπως ο χείμαρρος• προσέξτε μη μας εξοργίζετε». Στις 3 Ιουλίου 1570 οι Τούρκοι, κάπου 100.000, με αρχηγό τον Μουσταφά έφθασαν στην Κύπρο και στις 25 Ιουλίου 1570 καταλαμβάνουν την Λευκωσία. Σκότωσαν στο παλάτι τον τοποτηρητή Δάνδαλο και την πρώτη ημέρα της άλωσης της πόλης 20.000 ανθρώπους. Σκότωσαν και άλλους πολλούς τις τρεις επόμενες ημέρες, ακόμη γουρούνια και άλλα ζώα, που βρήκαν στο δρόμο τους. Αιχμαλώτισαν αγόρια και κορίτσια.
Ο Μουσταφάς κατέλαβε εύκολα την Λεμεσό, την Κερύνεια, την Πάφο και τη Λάρνακα, κατασφάζοντας τους ανθρώπους, όχι όμως και την Αμμόχωστο, τη γενική ευθύνη της άμυνας της οποίας είχε ο Μάρκος Αντώνιος Βραγαδίνος. Ο Μουσταφάς στέλνει το κεφάλι του Δάνδαλου, αλλά ο Βραγαδίνος δεν κάμπτεται, δεν παραδίδει την Αμμόχωστο και ορκίζεται εκδίκηση. Κράτησε ο Μουσταφάς για δώρο προς το Σουλτάνο τους καλύτερους νέους και νέες, που είχε αιχμαλωτίσει στη Λευκωσία, τους φόρτωσε σε τρία πλοία και θα ταξίδευαν για την Κων/λη. Πριν ξεκινήσουν τα πλοία, μία νέα, η Μαρία η Συγκλητική, αιχμάλωτη κι αυτή, βρήκε την πυριτιδαποθήκη ενός πλοίου, έβαλε φωτιά και όλα τα πλοία ανατινάχθηκαν στον αέρα! Το γεγονός αυτό έγινε κοντά στην Αμμόχωστο. Σκοτώθηκαν όλοι οι επιβάτες (αιχμάλωτοι και στρατιώτες), εκτός από τέσσερις.
Εκείνη την ημέρα, που η θρυλική Μαρία η Συγκλητική από τη Λευκωσία της Κύπρου έθεσε υπερήφανο τέλος στη ζωή της και στη ζωή πολλών άλλων αιχμαλώτων κ’ εκδικήθηκε τους βάρβαρους εισβολείς, το ιστορικό ρολόι έγραφε: 6 Οκτωβρίου 1570. Άλλες πηγές αναφέρουν ως ηρωίδα την Αρνάλδα, κόρη του Ευγένιου Συκλητικού, άλλες πάλι κάποια άλλη Κυπρία αριστοκρατικής καταγωγής. Η ηρωίδα Μαρία, η μικρή αυτή Κύπρια, είδε τους Βενετούς να εκμεταλλεύονται την πατρίδα της, να πνίγουν κάθε φωνή διαμαρτυρίας, να χαλκεύουν δεσμά της δουλείας, να φέρνουν στο λαό την πείνα και την εξαθλίωση, είδε στη συνέχεια τη βάρβαρη ασιατική μπότα των Τούρκων να πατά το ιερό χώμα του νησιού της και δεν άνθεξε την ταπείνωση: εκδικήθηκε τους εισβολείς με την έκρηξη, που ιστορήθηκε. Από το τέλος Σεπτεμβρίου 1570 ο Μουσταφάς με 100.000 στρατιώτες, που συνεχώς ανανεώνονται, με 74 κανόνια και άλλα πυροβόλα όπλα, πολιορκεί την Αμμόχωστο. Την υπερασπίζεται ο Βραγαδίνος με 4.000 Ιταλούς και 3.000 Κύπριους πολεμιστές. Η Αμμόχωστος άντεξε την πολιορκία 11 ολόκληρους μήνες! Οι Τούρκοι μέτρησαν 80.000 νεκρούς! Την 1η Αυγούστου 1571 σηκώθηκε πάνω από τα τείχη λευκή σημαία παράδοσης.
Στις 5 Αυγούστου 1571 μετά από διαπραγματεύσεις έγινε από τον Βραγαδίνο η παράδοση των κλειδιών της πόλης στον Μουσταφά, ο οποίος υποσχέθηκε ελεύθερη έξοδο και εγκατάσταση στην Κρήτη, για όσους το επιθυμούν κ.λπ. Φυσικά και πάτησαν την Συνθήκη παράδοσης οι Τούρκοι, όπως πράττουν από την εποχή του Ματζικέρτ (1071 μ.Χ.), μέχρι σήμερα. Καθώς το κλίμα ήταν καλό, ο Μουσταφά άλλαξε αιφνιδίως ύφος, θύμωσε πολύ, έβγαλε το μαχαίρι και ως αρχή έκοψε το αυτί του Βραγαδίνου. Του φώναξε: «Πες μου, σκύλε, γιατί κρατούσες το κάστρο, ενώ δεν είχες τα μέσα για να το κάνεις; Γιατί δεν παραδόθηκες ένα μήνα νωρίτερα, να μη με κάνεις να χάσω 80.000 από τους καλύτερους άντρες του στρατού μου; ». Διέταξε και σκότωσαν τους 300 περίπου αξιωματικούς και στρατιώτες που τον συνόδευαν και ήταν άοπλοι. Ωμότητες, σφαγές, λεηλασίες ακολούθησαν σ’ όλη την πόλη. Οι πιο πολλοί εστάλησαν σκλάβοι στον Σουλτάνο. Στη συνέχεια θα εξευτελίσουν τον Βραγαδίνο με μαρτύρια μέχρι να τον γδάρουν ζωντανό. Η εκδίκηση για τις άτιμες σφαγές των Τούρκων θα έρθει δυο μήνες αργότερα (7 Οκτωβρίου 1571) στην ναυμαχία της Ναυπάκτου, όπου θα δοθεί μια από τις μεγαλύτερες μάχες στην παγκόσμια Ιστορία. Με πρωτοβουλία του Πάπα Πίου του Ε’ οι ενωμένοι συμμαχικοί στόλοι της Βενετίας, παπικού κράτους και «Αυτοκρατόρος» (ενωμένοι θρόνοι Αυστρίας και Ισπανίας) με αρχηγό τον Δον Ζουάν τον Αυστριακό, καταβύθισαν ολόκληρο τον στόλο των Οθωμανών. Αξιοσημείωτη συμμετοχή στην ένδοξη ναυμαχία είχε ο μετέπειτα διάσημος συγγραφέας Μιγκέλ ντε Θερβάντες που σύγγραψε το αριστούργημα «ο Δον Κιχώτης».
Στη μάχη θα δεχθεί τρεις σφαίρες όπου θα του αχρηστεύσουν το αριστερό του χέρι. Ο Μουσταφά πασάς γύρισε στην Κων/λη και πίστευε ότι θα του γίνουν τιμές πορθητή. Στην Πόλη, όμως, είχε φθάσει η θλιβερή είδηση της καταστροφής της Ναυπάκτου και καμία σημασία δεν δόθηκε στη νίκη του Μουσταφά. Έζησε τα υπόλοιπα χρόνια του πικραμένος. Ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός σημειώνει: «Αυτή η μεγάλη αποστροφή του λαού της Κων/λης απ’ αυτόν τον ετάραξε μεγάλως, και τοσούτον επικράθη, μάλιστα εφοβήθη, οπού του εφαίνετο εις κάθε στιγμήν να βλέπει προκείμενον τον θάνατον».
Η Μαρία η Συγκλητική, η Μαρούλα της Λήμνου, οι Σπαρτιάτισσες στην αρχαιότητα, οι Σουλιώτισσες στον Ζάλογγο, η Δέσπω στου Δημουλά τον πύργο, η Μόσχω Τζαβέλλα (Τζαβέλλαινα) στο Κακοσούλι, η Λένω η Μπότσαρη στο Σέλτσο, οι γυναίκες της Νάουσας στην Εθνέγερση, οι γυναίκες της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944, όρθωσαν το ανάστημά τους απέναντι στον κατακτητή, περιφρόνησαν και ταπείνωσαν τον εχθρό, στάθηκαν γενναίες εμπρός στον θάνατο και έγιναν φωτοδότες πυλώνες της πορείας του ελληνισμού στο χρόνο, στο χώρο και στην ιστορία. Είναι άδικο ν’ αγνοούνται από τους νεοέλληνες και ιδίως τους νέους. Είναι εθνική αγκύλωση η μη διδασκαλία του ηρωισμού τους και του ιερού συμβολισμού της μεγαλουργού και ύπατης θυσίας τους!
