Μπορεί η Τουρκία να εφαρμόσει τη συμφωνία για τους πρόσφυγες;

«Η ΕΕ και η Τουρκία δηλώνουν ότι έχουν συμφωνήσει στις βασικές αρχές ενός σχεδίου για την κρίση της μετανάστευσης. Αλλά πόσο εύκολο θα είναι για την Τουρκία να το εφαρμόσει;» ρωτάει το BBC σε σχετικό ρεπορτάζ.
Ακολουθούν αποσπάσματα: «Οι φιλοδοξίες να επιστρέφονται όλοι οι παράτυποι μετανάστες που ταξιδεύουν στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία – ως μέρος μιας συμφωνίας επί της αρχής «ένας μέσα ένας έξω» έχουν ήδη καταδικαστεί ως δυνητικά παράνομες κατά το διεθνές δίκαιο.
Και υπάρχουν ερωτήματα για το αν οι χώρες της ΕΕ θα κηρύξουν την Τουρκία «ασφαλή χώρα ασύλου», μια εξέλιξη που απαιτείται για να αποστέλλονται πίσω Σύριοι πρόσφυγες.
Σύμφωνα με την Συνθήκη της Γενεύης του 1951, μόνο οι μετανάστες από χώρες της Ευρώπης μπορούν να δικαιούνται το καθεστώς του πρόσφυγα στην Τουρκία.
Οι μετανάστες από μη ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να λαμβάνουν μόνο ένα καθεστώς «προσωρινής προστασίας», η οποία είναι η περίπτωση για τους περισσότερους από 2,7 εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες που ήδη ζουν στην Τουρκία.
Η ΕΕ θέλει να δώσει την εντύπωση ότι η Τουρκία είναι μια ασφαλής χώρα, έτσι ώστε να μπορεί να στείλει πίσω όσο το δυνατόν περισσότερους μετανάστες. Αλλά για να λειτουργήσει η συμφωνία επανεισδοχής, οι μετανάστες στην Τουρκία θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση για το καθεστώς του πρόσφυγα.
Ο ειδικός σε θέματα μετανάστευσης Μουράτ Ερντογάν προειδοποιεί ότι οι μετανάστες είναι πιθανό να αντισταθούν σε κάτι τέτοιο. «Αυτοί οι άνθρωποι έχουν ήδη διαφύγει από βόμβες, δολοφόνους, νάρκες, και διακινδύνευσαν τη ζωή τους σε πλοία για να πάνε στην Ελλάδα», λέει. «Πώς σκοπεύετε να τους πείσετε να επιστρέψουν στην Τουρκία; Είναι βέβαιο ότι θα επαναστατήσουν».
Επίσης αμφισβητεί την ικανότητα της Τουρκίας να καταχωρήσει όλους τους μετανάστες που θα αποστέλλονται πίσω από την Ελλάδα και την ικανότητά της να διαχειριστεί την διαδικασία. «Η Τουρκία εξακολουθεί να μην έχει τη δυνατότητα να καταχωρήσει τους Σύρους που ήδη ζουν στη χώρα», λέει ο Ερντογάν.
Η προτεινόμενη συμφωνία δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, με τους ηγέτες να συνεχίζουν να εργάζονται για αυτό ενόψει της συνόδου κορυφής στις 17-18 Μαρτίου στις Βρυξέλλες. Αλλά παρατηρητές αναφέρουν ότι η Αγκυρα αισθάνεται ότι έχει παίξει τα χαρτιά της καλά.
Αν το σχέδιο προχωρήσει, θα μπορούσαν να επιταχυνθούν οι κινήσεις για να επιτραπούν σε Τούρκους πολίτες τα ταξίδια χωρίς βίζα στην ΕΕ. Θα μπορούσαν επίσης να διπλασιαστούν τα €3 δισ. της βοήθειας της ΕΕ για την Τουρκία, και θα μπορούσε να γίνει προετοιμασία για το άνοιγμα νέων κεφαλαίων στις ενταξιακές συνομιλίες της Τουρκίας με την ΕΕ».