Σε προηγούμενο άρθρο μας, είχαμε αναφερθεί στην σχέση που είχε αναπτυχθεί μεταξύ καλλιτεχνών, ζωγράφων κυρίως, όπως ο Πικάσο και ο Ντουσάμπ, με την ειδική θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν…
ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΓΕΝΙΟ ΧΑΤΖΟΥΔΗ
Σχέση που εκφράστηκε με την προσπάθεια να απεικονίσουν στον καμβά βασικά μέρη της Θεωρίας, όπως είναι η τέταρτη διάσταση που είναι ο χρόνος ή η καμπυλότητα του φωτός. Οι προσπάθειες αυτές των καλλιτεχνών δεν έγιναν μόνον στην εποχή που εμφανίστηκε η θεωρία, αλλά συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Και όχι μόνον στον καμβά.
Ο αρχιτέκτονας Έριχ Μέντελσον σχεδίασε μεταξύ του 1917 και 1920 έναν πύργο τον οποίο κατόρθωσε να χτίσει μεταξύ του 1920 και 1921 στο Πότσνταμ της Γερμανίας. Και το όνομα αυτού, Einstein Tower. O Mέντελσον δεν ξεκίνησε το σχέδιο του επί τη βάση των ιδεών της εποχής, για την ειδική Θεωρία της Σχετικότητας. Είχε μία μοναδική σύνδεση με τη Θεωρία πολύ πριν το 1919. Και ήταν το 1913 όταν γνώρισε τον αστρονόμο Έρβιν Φρέουντλιχ ο οποίος είχε ήδη έρθει σε επαφή με τον Αϊνστάιν για να κάνει πειραματικές παρατηρήσεις, ώστε να ελεγχθεί η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Όλος ο σχεδιασμός του πύργου από τον Μέντελσον βασίστηκε στις απόψεις του Φρέουντλιχ για τις Θεωρίες του Αϊνστάιν. Με σκοπό να εκφράσει τις νέες πληροφορίες για τις ενέργειες που περικλείονταν στη μάζα των υλικών, ο αρχιτέκτονας επέλεξε το ενισχυμένο σκυρόδεμα για να δημιουργήσει μετά όπως είπε «δυναμική και ρυθμική συνθήκη» στην αρχιτεκτονική. Ο Μέντελσον είχε εντυπωσιαστεί από συζητήσεις που είχε κάνει επάνω στην Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας και είχε την ιδέα ότι μπορούσε να αποδώσει φόρμες που θα μπορούσαν να παρατηρούν με ταχύτητα του φωτός. Και τέτοιες φόρμες απόστασης και χρόνου θα μπορούσαν στη συνέχεια να αποτελέσουν οπτικά σημάδια της Θεωρίας της Σχετικότητας. Ο Μέντελσον με τον πύργο του προσπάθησε να μεταφράσει την επιστήμη και την Τεχνολογία με οργανικούς όρους.
Το κτήριο του φουσκώνει προς τα εμπρός ως οι εσωτερικές του ενέργειες και διαμορφώσεις να προέρχονται από μυς ανθρώπινου σώματος. Η οργανική ενόραση του Μέντελσον της Θεωρίας της Σχετικότητας αντικαταστάθηκε γρήγορα από μία έμφαση στη γεωμετρική φόρμα στο πλέγμα των δεσμών τις Βερολινέζικης avant-garde, με το Ολλανδικό κίνημα De Stijl και τον Ρωσικό Κονστρουκτιβισμό. Ο Γαλλικός Σουρεαλισμός του 1930 και του 1940 επανέφερε και πάλι την οργανική άποψη ως την προτιμώμενη γλώσσα για την προς την Σχετικότητα προσανατολιζόμενη τέχνη. Μεταξύ των Σουρεαλιστών, ο Σαλβαντόρ Νταλί ήταν ένας από τους καλλιτέχνες ο οποίος είχε εμπλακεί περισσότερο με την επιστήμη, προσθέτοντας και την ψυχοανάλυση. Το ενδιαφέρον του Νταλί για την Ειδική Θεωρία του Αϊνστάιν φαίνεται καθαρά σε ένα κείμενο σεμιναρίου του 1930, στο οποίο συγκρίνει την παρανοϊκή «ψυχική διαγραφή των ιδεών» με τη «φυσική διαγραφή των μέτρων» του Αϊνστάιν. Και αυτά προσπάθησε να τα δείξει με το έργο του The Persistence of Memory, το οποίο εμπνεύσθηκε από ένα δίσκο με λιωμένο τυρί. Στον πίνακα αυτό ισχυρίζεται ότι δίνει μία οπτική φόρμα στις πρόσκαιρες και χωρικές διαταραχές της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας.
Αν κοιτάξει κανείς για κάτι σημαντικό απ’ όλα αυτά είναι ότι οι καλλιτέχνες ισχυρίζονται ότι η τέταρτη διάσταση της Θεωρίας, δηλαδή ο Χρόνος, βρίσκεται και στην περιοχή τους. Αυτή η διάχυση του Χρόνου και της Κίνησης στην Τέχνη ήταν η πλέον επικρατούσα μεταξύ των καλλιτεχνών κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα. Και η σχέση μεταξύ τέχνης και επιστήμης συνεχίζεται.
