«Μετά ταύτα ειδώς ο Ιησούς ότι πάντα ήδη τετέλεσται, ίνα τελειωθή η γραφή, λέγει• διψώ. σκεύος ουν έκειτο όξους μεστόν• οι δε πλήσαντες σπόγγον όξους και υσσώπω περιθέντες προσήνεγκαν αυτού τω στόματι…».
Ιωάννης ΙΗ, 28-30
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΓΕΡΙΝΟ ΑΝΔΡΕΟΥ, ΔΙΚΗΓΟΡΟ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ, ΠΟΙΗΤΗ
Ο άνθρωπος σε στιγμές δύσκολες γι’ αυτόν (λιποθυμία, υψηλό στρες, αγωνία, ψυχικός πόνος κ.λπ.) έχει ανάγκη ενός ποτηριού νερού. Όλοι τρέχουν να φέρουν λίγο νερό, όταν η χρεία το καλεί. Ο λαός σέβεται την στιγμή αυτή και την πόση του νερού. «Ούτε το φίδι δεν σκοτώνεις, όταν πίνει νερό», λένε οι άνθρωποι της υπαίθρου χώρας. Υπάρχει άνθρωπος να αρνηθεί στον έχοντα ανάγκη ένα ποτήρι νερό; Όχι, απαντούν οι πολλοί. Ναι, απαντούν όσοι έχουν ασχοληθεί με τη μικρότητα της ανθρώπινης ψυχής. Η δίκη του Νίκου Μπελογιάννη άρχισε το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών στις 19 Οκτωβρίου 1951. Ο Πρόεδρος του φερομένου ως Δικαστηρίου Σταυρόπουλος και ο εσμός της όλης σπείρας, έδωσαν αποδείξεις και σημάδια, όχι μόνον κακοήθειας, αλλά και ελλείψεως στοιχειώδους ανθρωπισμού. Στις 9 Νοεμβρίου 1951 ήταν η ημέρα ν’ απολογηθεί ο Νίκος Μπελογιάννης. Δεν τον είδε ο λαός ως τον άγνωστο μαχητή της Εθνικής Αντίστασης, ή ως τον Συνταγματάρχη του Δημοκρατικού Στρατού, που, επίσης, δεν ήξερε. Ο λαός τον θεωρεί ακριβό γιο του, εκφραστή των αγώνων του και των πανανθρώπινων αξιών. Ήταν, λοιπόν, ο Μπελογιάννης, ο εκφραστής όχι μόνον του κόμματός του, αλλά των μεγάλων λαϊκών μαζών, το παλικάρι και ο αετός, που κατάφερε να συγκινήσει και να ριγήσει τους έντιμους προοδευτικούς ανθρώπους, όπου γης. Από τα Βαλκάνια, ως τη Βόρεια Ευρώπη, την Σοβιετική Ένωση, από την Κορέα ως την Καμπότζη και το Βιετνάμ. Οι δόλιοι, όμως, του στέρησαν τη δυνατότητα ν’ απολογηθεί, όπως κάθε κατηγορούμενος.
Όλη την ημέρα οι απόφτηνες στρατιωτικές φιγούρες, που τις έστησαν σε καρέκλες και τις ονόμασαν δικαστές, δεν συνεδρίαζαν. Σκέπτονται πονηρά: Ο κόσμος θα κουρασθεί και θα φύγει και ο ίδιος θα εξοντωθεί από την κόπωση. Στις 2 μετά τα μεσάνυχτα αρχίζει επιτέλους η απολογία! Ο Μπελογιάννης, ανθρώπινος, αλύγιστος, γλυκύς, κυρίαρχος, αποφασιστικός, με λόγο πειστικό και μεστό, δεν απολογείται, αλλά στην ουσία διδάσκει, κατηγορεί, αναλύει, τέμνει, οριοθετεί, ριπίζει, ραπίζει, ξεριζώνει το σαθρό κατηγορητήριο. Πείθει και τους αντιπάλους του ότι οι κομμουνιστές υπήρξαν ανώτεροι και από τους πρώτους χριστιανούς, γιατί εκείνοι πίστευαν τουλάχιστον σε μεταθανάτια αμοιβή (Βασιλεία των ουρανών).
Ο Πρόεδρος συνεχώς φωνάζει, έχει αφήσει ακόμη και τα προσχήματα. Κάποια στιγμή με εμπάθεια λέει: «…Οι λογαριασμοί μου μαζί σου δεν τελειώνουν εδώ. Η απόφαση που θα βγάλει το δικαστήριο, θα είναι μάθημα για εκείνους που προσπάθησαν να σε προστατέψουν όσο ψηλά και αν ευρίσκονται…».
Η ώρα πολύ περασμένη και ο Μπελογιάννης νιώθει ξερό το λαρύγγι. Παρακαλεί για ένα ποτήρι νερό. – Σιγά μη σου δώσουμε και νερό, του απάντησε ο Πρόεδρος! Αν είχε όξος εκεί, θα του έδινε, όπως έδωσαν στον Χριστό πάνω στο Σταυρό. Αρνήθηκε ο Πρόεδρος το νερό, κάτι που δεν αρνιόταν κανένας απλός άνθρωπος του λαού. Ο Μπελογιάννης απαντά: – Δεν πειράζει και συνεχίζει: – Το Κ.Κ.Ε., δε χρειάζεται να ζητήσει να του αναγνωρίσουν τίτλους πατριωτισμού. Τους τίτλους αυτούς τους κέρδισε με το αίμα και με τα όπλα του στην περίοδο της κατοχής.
Πρόεδρος: (ειρωνικά) – Κυρίως με τα όπλα…
Μπελογιάννης: (δίχως να δίνει σημασία). – Πρώτα με το αίμα του στο Σκοπευτήριο τής Καισαριανής, στην Κοκκινιά, στο Κούρνοβο και σ’ όλους τους μαρτυρικούς χώρους, όπου οι χιτλερικοί και οι φασίστες εκτελούσαν πατριώτες. Στην αρχή της κατοχής το ένα έβδομο του πληθυσμού μας είχε χαθεί από πείνα. Σωστή γενοκτονία. Το έθνος κινδύνευε. Ήρθε το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο να σηκώσει τον ετοιμοθάνατο λαό μας, να τον ψυχώσει, να του θυμίσει πώς κερδίζεται η ζωή και η λευτεριά. Κι ανέβηκαν οι αντάρτες μας στα βουνά και κατέβηκαν στις πεδιάδες και με το όπλο στο χέρι και μύριες θυσίες άνοιξαν το δρόμο της επιβίωσης και της Απελευθέρωσης και συμβάλαμε και μεις οι Έλληνες στη μεγάλη Αντιφασιστική νίκη των λαών. Την εποχή εκείνη ο ΕΛΑΣ είχε γίνει ο αληθινός στρατός του έθνους και ο Άγγλος στρατηγός Ουίλσον, αρχιστράτηγος των επιχειρήσεων στη Μεσόγειο, έστελνε στον ΕΛΑΣ θερμά συγχαρητήρια και αναγνώριζε πως «χάρη στις λαμπρές επιχειρήσεις των ανταρτών η προσοχή του Άξονα στράφηκε αλλού και γίναν δυνατές οι συγκεντρώσεις και οι μεταφορές του συμμαχικού στρατού που λάβαινε μέρος στις επιχειρήσεις της Μεσογείου. Η δράση των ανταρτών –τόνιζε ο στρατηγός Ουίλσον– ανάγκασε τον Άξονα να δεσμεύσει πολύτιμες δυνάμεις στα Βαλκάνια κι έτσι μπορέσαμε ν’ αρχίσουμε τις επιχειρήσεις μας στη Σικελία…».
Η απόφαση του Εκτάκτου Στρατοδικείου για τον Νίκο Μπελογιάννη και τους 92 συντρόφους του, εκδόθηκε στις τρεις το πρωί της 16ης Νοεμβρίου 1951. Δώδεκα θανατικές καταδίκες! Θάνατο στο Νίκο Μπελογιάννη. Θάνατο στην Έλλη Ιωαννίδου. Θάνατο στον Στάθη Δρομάζο, τον ακλόνητο μαχητή δημοσιογράφο. Θάνατο στην Αφροδίτη Μανιάτη. Θάνατο στη Λίζα Κόττου. Θάνατο στην Καλλιόπη Παπαδοπούλου, στην Θοδώρα Γεωργιάδου, στον Γραμμένο, στον Παπανικολάου που στάθηκαν γενναίοι και τίμιοι αγωνιστές. Θάνατο. Θάνατο. Θάνατο. Την 4.10 πρωινή ώρα της 30ης Μαρτίου 1952, ημέρα Κυριακή, ημέρα την οποία σεβάστηκαν ακόμη και οι Γερμανοί (και δεν έκαναν εκτελέσεις), οι άνθρωποι του σκότους και της βαρβαρότητας, εκτέλεσαν (μάλλον σκότωσαν) τον Νίκο Μπελογιάννη, τον Δημ. Μπάτση (αφού πρώτα τον εξευτέλισαν και τον έκαναν χαφιέ), τον Νικ. Καλούμενο και τον Ηλ. Αργυριάδη. Οι σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος σκότωσαν τα αθώα ελληνόπουλα και μάτωσαν την ελευθερία και τη δημοκρατία. Πένθιμα εμβατήρια, παιάνες και μοιρολόγια ήχησαν σε όλες τις πρωτεύουσες της Ασίας και της Ευρώπης. Εκατομμύρια ανθρώπων σήκωσαν το φέρετρο του Μπελογιάννη, όχι προς τον τάφο, αλλά προς την αιώνια δόξα. Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος έγραφε: «…Οι λαοί περνούν σηκώνοντας στους ώμους / το μέγα φέρετρο του Μπελογιάννη. / Οι δολοφόνοι κρύβονται πίσω απ’ τα μαχαίρια τους. / Τραβηχτείτε πέρα δολοφόνοι, τραβηχτείτε πέρα. / Σάλεψε η γη. Σάλεψαν τ’ αγκωνάρια του ουρανού. / Σάλεψε το δοκάρι του σπιτιού. Σάλεψε η κρεμασμένη λάμπα…».
